SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
Lê Thánh Tôn, Lê Lợi nối dài và mé sông) đảm nhiệm
việc đúc gang thép, máy móc súng đạn.
(1)
Khám lớn Sài Gòn tu chỉnh lại năm 1866, lần lượt
mở rộng thêm trên nền của xưởng đúc tiền thời xưa. Nhà
thờ đầu tiên trong thành phố ở khu vực này là Chợ Cũ,
năm 1874 dời về dinh Đô đốc (nền trường Ta-be), đến
năm 1877, đặt viên đá đầu tiên ở đầu đường Đồng Khởi,
xong năm 1880. Khi đào móng đổ nền, có phát hiện vài
dụng cụ bằng đá thời tiền sử và nhiều hài cốt của quân
sĩ thời Lê Văn Khôi bị vây trong thành. Trường Ta-be
lập ở nền dinh Đô đốc cũ, thoạt tiên để nuôi trẻ mồ côi
lai Pháp, lai Âu bị bỏ rơi (1875).
Trường học đầu tiên là trường Đa-trăn (Collège
d’Adran) lập năm 1862 thâu nhận trẻ em người Việt,
cấp học bổng nhằm dạy chữ Pháp để tạo lứa giáo viên
để dạy trường tổng - bấy giờ gọi giáo thọ - và công chức
số 3 đường Tây Ninh (nay đường Nguyễn Bỉnh Khiêm).
Xu thế phát triển của chợ Sài Gòn là lấn về phía Tây
- Bắc. Năm 1863, nhà cửa chỉ xây cất tới đường nay là
đường Lý Tự Trọng. Năm 1864, lấn tới đường 30 tháng
4. Đến tháng 10 năm 1865, tràn đến đường Nguyễn Thị
Minh Khai và hai tháng sau đến đường Nguyễn Đình
Chiểu (Phan Đình Phùng cũ).
Theo báo “Tin tức Sài Gòn” ngày 10-11-1865, số
thợ xây cất công sở ở Sài Gòn ước chừng 2.000, dĩ
1 Đường Lý Tự Trọng là đường xưa với hàng cây me hơn trăm năm,
nắp ở miệng cống còn ghi do Sở Pháo binh đúc năm 1876.
