325
Sài Gòn rồi ra cửa Cần Giờ. Dưới mắt tên Rít nếu Sài
Gòn và Lục Tỉnh phát triển, Singapore được thêm một
địa bàn phụ thuộc để thâu lợi. Và nếu Pháp bỏ rơi Nam
Kỳ thì Anh sẽ nhảy vào ngay. Kế hoạch nói trên chỉ
được cứu xét dè dặt.
Bọn cầm quyền Sài Gòn ra sức phát triển thuộc địa.
Từ 15-8-1862, ngọn hải đăng Vũng Tàu bắt đầu hoạt
động. Năm 1869, đường dây điện tín giữa Sài Gòn và
Phnôm Pênh lại mở. Từ 1-8 năm 1871, đường điện tín
giữa Vũng Tàu và Hương Cảng, và Sing-ga-po nối liền
đến Pháp; việc thông báo về giá cả mua bán, về các
chuyến tàu đi và đến, việc lãnh đạo từ chánh phủ Pháp
được nhanh chóng hơn.
Năm 1864, lập nông trại thí nghiệm chăn nuôi ở gò
đất Tân Triêm (gọi nông trại Ô-ma) nuôi ngựa giống
tạo ngựa lai nhưng giống ngựa Ả-rập và Ma Ní không
quen với khí hậu, chết lần mòn mặc dầu cỏ mọc lan tràn
trong nông trại rộng hơn 50 héc-ta ăn trùm đến Đồng tập
trận. Có thí nghiệm một héc-ta lúa, đem giống từ Miến
Điện rồi thất bại. Nhà thực vật Pi-e (Pierre) lãnh trách
nhiệm thanh lý cái nông trại nói trên; bấy giờ ông ta
đang làm giám đốc Thảo Cầm Viên, lập từ 1864 nhằm
ương cây giống (đặc biệt cây cà phê) để cung cấp cho
các chủ vườn người Pháp, sưu tập những loại chim, thú
ngộ nghĩnh gởi về Sở thú bên Pháp. Năm 1865, lập Ủy
ban canh nông và kỹ nghệ Nam Kỳ thành phần là đa
số là sĩ quan hải quân trong quân đội viễn chinh. Ngày
25-2-1866, Ủy ban này có tổ chức cuộc đấu xảo, khoa
