329
Một số thương gia Sài Gòn thường mua bán với Ấn
Độ, Singapore, Ma-cao, Hương Cảng, Nhật, Phi Luật
Tân nên nhắm vào những gì thuận lợi nhất, khi tách
bến, tàu phải chở đầy hàng hóa. Dịch vụ thầu thường
liên quan đến chuyên chở; bột mì mua lại từ Nhật hoặc
Cựu Kim Sơn, than đá Úc Đại Lợi, Anh. Cây ván dùng
vào xây dựng mua từ Singapore (rừng miền Đông Nam
Bộ giặc chưa kiểm soát được). Lại còn dịch vụ cung
cấp lúa thóc để nuôi lừa kéo trọng pháo (lừa mua từ Ai
Cập), mua bò thịt từ Cam-pu-chia, từ Xiêm cho quân
đội. Năm 1869, kênh đào Xu-ê (Suez) khánh thành, từ
Pháp qua Sài Gòn, tàu thuyền chỉ mất 30 ngày, nhanh
hơn trước.
(1)
Trong những năm đầu, rượu và ngành mãi dâm được
hợp thức hóa bằng cách đóng thuế môn bài khá nặng.
Gay gắt và kiếm lợi to là dịch vụ thầu hoa chi á phiện.
Tiền thâu của ngân sách năm 1861 tổng cộng 48.444
đồng bạc con cò, trong đó hoa chi á phiện chiếm gần
phân nửa là 17.255 đồng, tiền phạt vạ về vi phạm luật
lưu thông, cờ bạc trái phép chiếm 1.791 đồng. Thực
dân cho rằng đánh thuế nặng vào á phiện là hợp lý để
khuyên răn dân chúng đừng hút hoặc bớt hút. Thuế hoa
chi á phiện được bàn cãi và cho đấu thầu lại, hằng năm,
1 Trước đó, từ cảng Mác-xây của Pháp qua Sài Gòn vòng theo mũi Hảo
Vọng phía Nam châu Phi mất 86 ngày vì tàu dừng bến, tu bổ. Khi
kênh Xu-ê chưa đào xong, chặng đường giữa hai đầu kênh là đất liền
tàu thủy phải sang chuyến, dùng xe lửa mà tiếp vận thì chặng đường
mất 34 ngày. Kênh đào xong, rút được 4 ngày giảm sở phí đường bộ.
