345
đi tới nơi, về tới chốn; vì vậy, kiêng cữ thịt cá sấu, sợ
bị trả thù lúc đắm thuyền.
Khi ở nước ngoài, một số người Hoa cố ý tìm
long mạch để trấn ếm hoặc chiếm giữ, dành cho thân
nhân họ. Và thường bí mật săn vàng đào xới nền mộ,
nền chùa xưa, bảo đó là thân nhân họ chôn giấu hoặc
Ông Bổn để lại. Trong thực tế, đa số trường hợp là
của địa phương chôn giữ, của thổ dân từ hàng chục
thế kỷ trước.
Ngoài chùa Ông Bổn, chùa Bà, còn chùa Ông (thờ
Quan Đế, Quan Công). Chùa miếu làm nơi tụ họp hợp
pháp để bàn chuyên hùn vốn, cho vay, góp tiền xây cất
trường học chữ Hoa, chưa đủ sức cất trường thì tạm thời
học tại chùa. Rồi từ đó, lập ra bệnh viện, mua đất làm
nghĩa địa. Trụ sở của bang trong lúc đầu dùng ngôi chùa
nói trên. Vì muốn sống tập trung cho dễ mua bán, họ
sẵn sàng ăn ở chật chội, mỗi căn nhà phố nhỏ chứa đôi
ba gia đình với đám trẻ con đông đúc nô đùa trong ngõ
hẻm. Bù lại sự thiếu tiện nghi ấy, họ mở nhiều quán lớn
nhỏ ở ngã tư đường để ăn điểm tâm, hò hẹn làm ăn, thết
tiệc mừng, làm đám cưới. Bệnh viện lại phát triển, lập
nhà tang nghi quán phục vụ khi ma chay.
*
* *
Khi Pháp chuẩn bị đánh đại đồn Phú Thọ, bọn mại
bản đứng về phía triều đình Huế, sợ Pháp chiếm Nam
Kỳ thì mất vai trò. Nhưng vài tháng sau, họ gom lúa
gạo cung cấp cho cảng Sài Gòn. Thực dân đang cần vốn
