SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
đi chung xe song mã. Cũng trong những năm 1879,
1880 viên lãnh sự Anh và tên mại bản thân tín của Tòa
lãnh sự ấy đến Cầu Kho nhiều lần. Bọn mật thám suy
luận rằng họ gặp gỡ để bàn về việc thực dân Anh đang
vận động thành lập một nước Việt Nam riêng rẽ ở Bắc
Kỳ, chận đầu kế hoạch mà Pháp sắp thực hiện cho bằng
được, sau vụ đánh chiếm Hà Nội lần thứ nhất. Thực dân
Anh không bằng lòng cho lắm khi thấy bọn Pháp đặt
nền bảo hộ ở Cam-pu-chia và khai thác cảng Căm-pốt
(Cần-vọt), gần cảng Băng-cốc mà người Anh đang kiểm
soát. Hải Phòng và Hà Nội nếu lọt vào tay Pháp thì sẽ
sứt mẻ thanh thế của Hương Cảng phần nào. Vả lại, Bắc
Kỳ giàu mỏ than đá, thứ nhiên liệu quan trọng mà tàu
bè xí nghiệp chạy bằng máy hơi nước đang cần đến. Từ
năm 1879, tên phiêu lưu chính trị Lê Bá Đảnh đã ngấm
ngầm đóng vai con bài để cho bọn thực dân Anh đánh
sau lưng thực dân Pháp. Lê Bá Đảnh quê ở Nghệ An, vào
Thủ Dầu Một làm ăn trở thành thầy dòng Thiên Chúa,
xưng dòng dõi nhà Lê, lúc đầu hắn được Pháp tin cậy
phong chức huyện hàm, xưng là huyện Thi hoặc Po-lux
Thi. Lợi dụng vị trí công khai, hắn lân la với bọn lính
tập đang đóng tại trại Ô-ma để mua chuộc, tin rằng số
lính ấy sẽ theo chân quân đội Pháp đánh Hà Nội lần
thứ nhì. Hắn thường đi Hải Phòng, Hương Cảng. Việc
lớn bất thành, hắn đưa đơn kiện một thương gia người
Anh ở Sài Gòn về tội giựt số tiền lên đến 12.000 đồng
mà Công ty Lên-xten của Đức hứa trả nhưng người Anh
nọ không trao cho hắn. Ai cũng hiểu đây là tiền thù lao
