SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
phân phối hàng tạp hóa cho 253 địa điểm khắp tỉnh,
quận... toàn cõi Nam Kỳ. Rồi với tiền lời sẽ lập công
ty nhập cảng, gởi thợ qua Hương Cảng, bên Tây, bên
Hồng Mao, bên Nhựt Bổn, bên Hoa Kỳ, ngoài Bắc (Bắc
Bộ) để chở hàng qua. Chỉ là ước mơ.
Trên Lục Tỉnh Tân Văn và Nông Cổ Mín Đàm có
phát biểu nhiều tư tưởng tiến bộ đòi cải cách phong
tục, gột bỏ óc nô lệ, noi gương tự cường các nước châu
Á, châu Âu. Tuy ủng hộ hoàng thân Cường Để nhưng
Lục Tỉnh Tân Văn
nhắc lại hiệp ước bán nước mà Bá
Đa Lộc đã ký thừa lịnh Nguyễn Ánh. Lại khẳng định
ý chí thống nhất Tổ quốc, đề cao tính siêng năng, tinh
thần đoàn kết cùng sự khéo tay của đồng bào miền Bắc.
Về văn hóa, cổ võ phong trào đá bóng, tập võ nghệ, đi
Vũng Tàu tắm biển. Chống thầy chùa, cờ bạc, á phiện.
Sửa đổi cho việc ma chay, cưới hỏi, ăn Tết được đơn
giản. Chống lãng phí. Lại đòi nhà nước lập thêm trường
học, dùng chữ Việt cho đúng nghĩa, thử bỏ niêm luật
thơ Đường. Chống thói ỷ lại vào thiên nhiên rồi sanh
tật lười biếng.
(1)
Bọn mật thám theo dõi phong trào Đông Du, chú
ý đến khách sạn Tế Nam số 95, đường Nguyễn Huệ
(kinh Lấp), nơi hội họp bí mật để lạc quyên; khách
đến có thể hớt tóc, bói quẻ hoặc hốt thuốc uống. Trên
1 Trên Nông Cổ Mín Đàm số 262, ngày 23-10-1906 Trần Chánh Chiếu
bày ra “Quốc âm thi cuộc”, tức là cuộc thi viết tiểu thuyết “đặt ra
một chuyện tùy theo nhân vật phong tục trong xứ, dường như truyện
có thiệt vậy”
. Phần kết luận phải đề cao cang thường đạo lý.
