445
Sài Gòn, nhưng hôm sau vội chèo chống về quê xứ để
kịp sáng mùng một Tết thắp nhang khấn vái ông bà, ăn
miếng bánh phồng nướng lửa rơm, rồi đến giồng Ông
Ngộ, nơi quê vợ của cụ Đồ Chiểu, để thắp nhang và
không quên mang theo vài lít gạo, lít nếp cúng ngôi
chùa Tôn Thạnh; niềm hãnh diện của địa phương. Niềm
tự hào là người tỉnh Gia Định thời Tự Đức, ông cha đã
chứng kiến trận đánh Cần Giuộc và con cháu sau này
tham gia cuộc phá Khám Lớn - Sài Gòn thời Phan Xích
Long (1916), những chiến sĩ vô danh mà xương cốt đã
vùi ở Đất Thánh Chà, ở Đồng Tập Trận, chẳng bao giờ
tìm được, trở thành đất, để làm nền cho Thành phố Hồ
Chí Minh ngày nay.
*
* *
“Hoành Sơn nhứt đái, vạn đại dung thân”. Sấm
truyền của Trạng Trình không phải là “mê tín cổ sơ”?
Tôi nghĩ thầm như vậy.
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, người Hải Dương
đã chỉ đường, gây hưng phấn cho Nguyễn Hoàng. Vào
phía Nam, mở nước, là lối thoát danh dự nhưng gay cấn,
tốn nhiều xương máu, lại là tất yếu lịch sử.
Nguyễn Hoàng là người Thanh Hóa, Đào Duy Từ
cũng ở Thanh Hóa, quê hương trống đồng Đông Sơn.
Phải chăng địa lý đã tác động đến tâm lý và đường
lối chính trị mà vua chúa phong kiến áp dụng cho vùng
đất mới. Đất mới, theo nghĩa cụ thể: trong vòng năm
