bác thợ mộc đã chờ đợi để đóng thùng các họa phẩm cuổì cùng của
Veraguth, một khi các họa phẩm này đã vô thùng và gởi đi, thì ông sẽ lên
đường. Ông đã mong mỏi được ra đi.
Và giờ đây bác thợ mộc đã hoàn tất công việc của gã. Robert làm việc ở
ngôi biệt trang với một chị giúp việc người vẫn tiếp tục ở lại; họ che đậy đồ
đạc lại và khóa các cánh cửa cái và cửa sổ.
Veraguth bước đi một cách chẫm rãi qua họa phòng của ông, rồi qua
phòng khách và phòng ngủ. Đoạn ông bước ra ngoài đi xung quanh hồ và
quanh trang viên. Ông đã bách bộ như thế này hàng trăm lần, nhưng hôm
nay tất cả mọi sự, ngôi nhà và khu vườn, cái ao và trang viên, có vẻ như
vang vọng nỗi cô đơn trơ trọi. Ngọn gió thổi lạnh lùng trên những chiếc lá
vàng úa mang đến những đám mây mưa giống như lông cừu trong từng
hàng lảng vảng dưới thấp. Nhà họa sĩ run rẩy với cái lạnh. Giờ đây tất cả
bọn họ đều đi mất. Chẳng có một ai ở đây để mà để ý tới, để mà thận trọng
ý tứ, không có ai mà trong sự hiện diện của họ ông phải duy trì sự trầm tĩnh
của ông, và chỉ hiện giờ, trong nỗi cô đơn buốt giá này, những âu lo và
những đêm không ngủ này, cơn sốt run rẩy và tất cả sự mệt mỏi rã rời đã
nảy nở trong người ông. Ông không chỉ cảm thấy trong đầu óc ông và trong
xương cốt ông mà thôi nhưng còn cảm thấy sâu thẳm trong tâm hồn ông
nữa. Trong những ngày ấy những ánh sáng lờ mờ cuối cùng của tuổi trẻ và
niềm trông đợi đã bị dập tắt; nhưng sự cô lập lạnh lùng và sự tỉnh mộng tàn
bạo đã không còn làm cho ông hoảng sợ nữa.
Thơ thẩn dọc theo các con đường ướt át, ông cố theo dõi đầu dây mối
nhợ của cuộc đời ông, mà cái kiến trúc giản dị ấy trước đó ông chưa hề thấy
một cách rõ ràng đến như vậy. Nó đến với ông mà không chua chát là ông
đã theo tất cả các con đường đó một cách mù lòa. Ông đã thấy một cách rõ
ràng bất chấp nhiều cố gắng của ông, bất chấp lòng mong mỏi mà nó chẳng
bao giờ rời bỏ ông, ông đã đi qua bên cạnh khu vườn của đời sống. Chưa
bao giờ ông đã sống cho một tình yêu đến tận những tầng đáy sâu thẳm nhất
