Lính canh Mỹ là những người bị thương nặng, không thể trở về đơn vị
tác chiến. Còn tù binh thì nhớ đến thời oanh liệt. Mỗi khi thấy lính gác lên
xe Jeep đi phố vào buổi tối. Sự thèm muốn lộ hẳn lên mặt đám tù binh ở
sau rào kẽm gai, giống như trẻ con nhìn cha mẹ sắp sửa đi dạo.
Vào sáng sớm, họ lên xe vào rừng. Đến giờ nghỉ, họ ngồi trên cỏ ăn bánh
mỳ để dành từ bữa ăn sáng. Mosca cho tù binh nghỉ nhiều hơn. Frit ngồi
cạnh chàng bên đống đạn.
— Khổ lắm không, Frit?
— Ở đây yên. Ra ngoài có thể khổ hơn.
Mosca thích người đại diện nhưng không nhớ tên. Hai người có vẻ thân
thiện nhưng vẫn có sự phân biệt giữa kẻ chiến thắng và người chiến bại.
Mosca vẫn cầm súng cho có lệ, trong ổ đạn không có viên nào. Đôi khi
chàng quên mang đạn theo.
Người đại diện đang trong tâm trạng buồn. Đột nhiên, anh ta nói một
tràng tiếng Đức, Mosca không hiểu gì cả.
— Ông có ngạc nhiên khi thấy chúng tôi không trốn? Trước đây chúng ta
bắn giết nhau. Để làm gì? Nếu Đức chiếm Phi châu và Pháp, tôi có được
thêm một đồng nào không? Nếu Đức chinh phục thế giới, tôi sẽ được gì?
Nếu chúng tôi thắng, tôi chỉ có thêm một bộ quân phục đến ngày tàn. Lúc
còn nhỏ, chúng tôi thích đọc thời kỳ vàng son của đất nước, lúc Pháp, Đức,
Tây Ban Nha ngự trị châu Âu và thế giới. Người ta đúc tượng những kẻ đã
gây ra cái chết cho cả triệu đồng bào. Tại sao? Chúng ta thù nhau. Chúng ta
giết nhau. Sau này, nếu người ta chia đất các nước cho chúng tôi chừng ấy
tôi mới thấy chiến tranh là hữu lý. Còn ông, chúng tôi biết các ông là kẻ
chiến thắng, ông thấy ông được gì?
Dưới mặt trời ấm áp tù binh nằm dài nghỉ trên cỏ. Người đại diện nói lên
lời lẽ của kẻ chiến bại, không oai quyền. Hắn từng đi bách bộ trên đường
phố Paris và Prague, các thành phố ở bắc Âu với niềm hãnh diện vui tươi.
Lần đầu tiên, người đại diện Đức đặt tay lên cánh tay Mosca.
Trừ những lúc này, người đại diện tù binh Đức rất vui vẻ. Ông ta cho
Mosca xem ảnh vợ và hai con cùng một bức ảnh ông chụp riêng tại xưởng
