251
VUA DUY TÂN VÀ MỘT KẾT CỤC BI THẢM
Tướng de Gaulle giải thích cho tướng de Boissieu rằng hoàng
tử Vĩnh San chiếm một vị trí quan trọng vì ông muốn cân bằng
thế lực của triều đình Lào và Cambốt khi tái lập lại ngôi vua ở Huế,
một điều danh chính ngôn thuận, và ông cho rằng Bảo Đại quá
mềm yếu, hoang phí, và không được lòng dân.
Ngày 25 tháng chín năm 1945, hoàng tử được thăng chức thiếu
tá (Chef de bataillon). Cùng lúc hoàng tử có những suy nghĩ về
tương lai của Việt Nam và đưa ra ba ý kiến chính yếu:
• Thống nhất ba Kỳ (Tonkin- Annam- Cochinchine)
• Độc lập tối cùng, sau một thời gian chuẩn bị, giao thời
- Liên hợp chặt chẽ với nước Pháp trong khuôn khổ một Liên
Hiệp Đông Dương (cùng với Lào và Cambốt), mà nước Pháp tạm
thời lãnh trọng trách bảo vệ quân sự và ngoại giao.
Tướng de Gaulle đồng ý với chữ “tối cùng” nhưng muốn thảo
luận thêm về giai đoạn chuẩn bị giao thời. Ông tiếp hoàng tử Vĩnh
San vào ngày 14.12.1945 và cả hai có vẻ cùng đồng ý về những
điểm chính.
Hoàng tử viết sau buổi gặp gỡ này: “Xong rồi, mọi việc đã được
quyết định, chính quyền Pháp đưa tôi trở về ngai vàng Annam. De
Gaulle sẽ đi cùng với tôi khi tôi trở lại nơi ấy, có thể là trong những
ngày đầu của tháng ba 1946. Từ giờ đến đó, sẽ tổ chức thông báo
dư luận của Pháp và Đông Dương; ngày mai đây, tại Huế, Hà Nội,
Saigon, hai lá cờ sẽ phất phới bên nhau: lá cờ ba màu của Pháp và
lá cờ của Việt Nam với ba sọc ngang tượng trưng cho ba kỳ (quốc
kỳ của hai triều Thành Thái và Duy Tân)”. Hoàng tử hãnh diện “sẽ
trở về quê nhà của mình như khi de Gaulle trở về Bayeux”.
