308
D Ấ U X Ư A
Được trả tự do năm 1953, bác Minh, khi ấy 32 tuổi, cùng năm
sáu người bạn tù người Pháp cầm cờ trắng chạy trối chết, ngang
qua những bãi mìn, không ai giẫm mìn thiệt mạng, đúng là chưa
tới số.
Năm 1955 bác Minh vào Sàigòn chờ mẹ được ra khỏi quản
thúc, vào Nam.
Đại nạn mười hai năm vừa mới qua, một đại nạn khác tiếp nối.
Đoạn đường dài thứ ba của cuộc đời bác Minh bắt đầu.
Năm 1956 bác Minh nhập trại dành cho người hồi hương từ Đông
Dương (Cité d’Accueil des Rapatriés d’Indochine) tại làng Sainte-
Livrade, bắt đầu một giai đoạn dài “nhẫn nhục” cho đến bây giờ.
Năm 1956 nước Pháp dưới quyền cai trị của tổng thống René
Coty, thời Đệ tứ Cộng hòa, Bộ trưởng Bộ Xã hội lãnh trách nhiệm
về sự hồi hương của người Pháp tại Đông Dương là Albert Gazier,
khi ấy trong nội các của Guy Mollet (01.02.1956 đến 13.06.1957)
... Trước khi đến thăm trại C.A.F.I.F. ở Sainte-Livrade, tôi đã đi
cả ngàn cây số để đến thăm khu vực nghĩa trang Đông Dương ở
Fréjus, nằm bên bờ biển Đại Tây Dương, cách Nice không xa lắm.
Fréjus là một thành phố rất đẹp, sang trọng, sát cạnh thành
phố Saint Raphael, khí hậu ôn hòa, thu hút mỗi năm hàng triệu du
khách. Fréjus đẹp đến nỗi tôi cũng không muốn về nhà, làm Pierre
trách móc, đi chỗ nào cũng thích thì ở yên chỗ nào bây giờ?!
Nghĩa trang, nói cho đúng hơn là Đài tưởng niệm chiến tranh
tại Đông Dương (Mémorial des guerres en Indochine) được xây
dựng từ năm 1987 một cách hoành tráng, đẹp không thua gì
những nghĩa trang tưởng niệm chiến sĩ ở vùng Normandie hay
