309
BÁC MINH VÀ NGÔI LÀNG BỎ QUÊN C.A.F.I. TẠI SAINTE-LIVRADE-SUR-LOT
Verdun, là chỗ yên nghỉ cho những người tử trận trong chiến
tranh Đông Dương. Có 75 dự án kiến trúc được nộp dự đấu thầu,
và ngày 10.02.1987 ban giám khảo đã chọn dự án của kiến trúc
sư Bernard Desmoulin. Tổng thống Pháp François Mitterrand đến
khánh thành nghĩa trang vào ngày 16.02.1993.
Vị trí của nghĩa trang rất đẹp, trên một mảnh đất rộng 23.403
thước vuông, nằm trên phần núi lưng lửng cao, nhìn ra biển xanh
sóng vỗ, nắng ấm soi sáng toàn khu vực, yên tĩnh, sang trọng.
Hàng cây tùng, cây thông già tuổi vươn mình vươn rễ, xòe tán
rộng mùi thông tỏa bóng mát cho nghĩa trang.
Mặt tiền phía đường cái là đài tưởng niệm. Bên tay trái là nhà
gác cổng, và một gian nhà triển lãm rộng lớn, bán sách, bưu thiếp
về đề tài chiến tranh Đông Dương. Bên tay phải là một ngôi chùa
sơn phết màu mè xanh đỏ hồng vàng rất diêm dúa, muốn vào
thăm chùa, phải trả tiền vô cửa, tôi tức mình không vào lễ Phật.
Kiến trúc của nghĩa trang rất hiện đại, gồm có hai tầng và một
vành tường hình tròn chung quanh, biểu tượng cho vành khăn
tang, xen kẽ là những mảnh vườn nho nhỏ, trồng cây cối hoa cỏ
rất đẹp, chăm sóc rất sạch sẽ, không có cỏ dại hay rác rưởi, một
nhà thoáng mát bốn phía làm chỗ nghỉ chân hồi tưởng cho người
đến thăm nghĩa trang, lá cờ Pháp ba màu xanh trắng đỏ phất phới
trong gió, trên cột cờ ở giữa nghĩa trang. Người chết không chôn
dưới đất, mà nằm trong những hộc của những bức tường dày, sắp
xếp như những hành lang không lối ra, theo thứ tự năm tháng,
đọc không hết tên...Một vài cành hoa của người thân đem đến
cắm bên cạnh hộc xem rất thơ mộng. Trong hầm mộ bên dưới là
xương cốt của hơn ba ngàn người không biết tên tuổi.
