32
D Ấ U X Ư A
Năm trước, vì muốn giữ thể diện cho Giám mục Bá Đa Lộc, trước
thế lực của các nhân vật Thiên chúa giáo trong triều đình và ảnh
hưởng của Hoàng hậu Marie-Antoinette, Bá tước de Montmorin
phải giả vờ ưng thuận đề án cầu viện của Bá Đa Lộc. Sự kiện chính
trị này, nếu được tuyên bố và thực hiện, có thể sẽ còn thúc đẩy
nhanh hơn quá trình tiến triển của cách mạng Pháp 1789. Dân
còn chưa quên cái gánh nặng chiến tranh khổng lồ để giúp cho
Washington, huống hồ chi sẽ chấp nhận nước Pháp mở một mặt
trận mới, tốn của hao người, ở châu Á xa xôi.
Trước quyết định phũ phàng của triều đình Pháp, bị bỏ rơi,
nhưng Giám mục Bá Đa Lộc không tự bỏ rơi. Ông đem Hoàng
tử Cảnh lên chiến thuyền “la Méduse” do Đại úy hải quân de
Rosily chỉ huy trực chỉ hướng Saigon. Với số tiền 15.000 quan tiền
vàng của gia đình và bạn bè cho ông, cộng thêm sự giúp đỡ của
các thế lực thương mại, ông thực hiện điều mà triều đình Pháp
chưa muốn thực hiện. Giám mục Bá Đa Lộc mua vũ khí, súng
ống, đạn dược, chiến thuyền và mộ binh để giúp Nguyễn Phúc
Ánh. Ông đem theo tất cả những sĩ quan và quân sĩ tình nguyện
từ Pondichéry, một số được chiêu mộ thêm ở Manille, Malacca
và Macao, tất cả đều là người Pháp. Trong số này, sử sách lưu
lại các tên người tình nguyện: Chaigneau, Vannier, de Forcant,
Ollivier, Lebrun, Barisy, Girard de l‘Isle Sellé, Guillon, Magon, de
Medine, Tardivet, Despiaux, Malespine. Nhưng sự kiện này hoàn
toàn không phải là sự thực hiện hiệp ước Versailles 1787 của
triều đình vua Louis XVI, đó chỉ là cố gắng riêng của Giám mục
Bá Đa Lộc.
Số phận của Bá tước de Montmorin thì như thế nào?
