51
T Ạ I S A O M Ấ T N Ư Ớ C T H Ờ I T Ự Đ Ứ C ?
Vì được tham khảo và điều chỉnh lại cho tới giờ phút cuối nên
bản hiệp ước có nhiều chỗ thay đổi. Bản viết bằng tiếng Pháp
giao cho người đại diện Annam chứa đựng vài sửa chữa nhưng
không thay đổi, tất nhiên, một mảy may nào nội dung chính của
hiệp ước.
Tôi hân hạnh trình bày với ngài những sửa đổi này để in
cho đúng:
Điều I: thay vì
“công nhận đầy đủ và toàn diện sự bảo hộ” phải
đọc rằng
“Nước Annam công nhận và chấp nhận...”
Điều II:
thay vì “thôn tính vĩnh viễn” phải đọc rằng “tỉnh Bình
Thuận bị sáp nhập...”
Điều III: thay vì
“chiếm đóng thường trực”, phải đọc là “một
lực lượng quân đội Pháp sẽ chiếm đóng một cách thường trực...”
Điều IV: thay vì
“thu hồi tức khắc các lực lượng quân đội...”,
phải đọc là
“chính quyền Annam sẽ thu hồi ngay tức khắc các lực
lượng quân đội...”
Điều V: thay vì
“ra lệnh... tuyển dụng... xác nhận...”, phải đọc là
“chính quyền Annam sẽ ra lệnh... sẽ tuyển dụng... sẽ xác nhận...”
Hiệp ước mà tôi được hân hạnh trình chính phủ nước Cộng hòa
(Pháp) đã được viết đầu tiên theo dạng một “tối hậu thư” và kết
thúc như sau:
“Tôi cho quý ông bốn mươi tám tiếng đồng hồ để chấp nhận
hay bác bỏ toàn diện, không cần thương lượng trao đổi, những
điều kiện mà chúng tôi biếu các ông với một tấm lòng cao cả,
với một niềm tin tưởng sâu xa rằng những điều kiện này không
chứa đựng một điều gì làm mất danh dự cho quý ông, và những
