52
D Ấ U X Ư A
điều kiện này, thực hiện với sự trung thành, đem lại hạnh phúc
cho dân Annam. Nếu quý ông từ chối những điều kiện này, quý
ông hãy sửa soạn nhận những đau khổ lớn nhất. Hãy tưởng tượng
những điều kinh khủng nhất, quý ông vẫn sẽ còn ở bên dưới thực
trạng. Đế quốc An Nam, triều đại, các hoàng tử và triều đình tự
tuyên bố bản án cho mình. Tên nước “Việt Nam” sẽ không còn tồn
tại trong lịch sử nữa.”
Việc ký kết hiệp ước chỉ bị trễ nãi trong vài tiếng đồng hồ, sau
những cuộc thảo luận trong đêm cũng như trong ngày, nhưng
chỉ đi vào những chi tiết hay vài câu hỏi về thông dịch và dịch
văn bản.
Tôi cảm phục sự sốt sắng, khéo léo và cương quyết của Thương
Bạc, Thượng thư Bộ Ngoại giao của vua Annam, đã bảo vệ từng
bước đất nước của ông ta, và đã nhiều lần làm cho tôi tội nghiệp
khi bổn phận bắt buộc tôi phải từ chối những điều ông ấy yêu
cầu. Tôi nghĩ rằng ông Thượng thư này nên được đặt nhanh
chóng vào một chức vị quan trọng trong quan hệ mới của chúng
ta với Annam.
Tôi không tin rằng, kể từ khi các nước Âu châu có quan hệ với
các nước Á châu, một hiệp ước với tầm quan trọng to lớn như
hiệp ước này đã có thể được ký kết trong một thời gian ngắn ngủi
như thế.
Trân trọng kính chào ngài Bộ trưởng và Ngài Đại sứ
Người phục dịch rất khiêm tốn và rất trung thành
J. Harmand
