CHƯƠNG III : NHỮNG CÁCH ĐỂ GIÚP TRẺ
GIỮ KỶ-LUẬT
1. Phải đổi một sự bó-buộc riêng thành một luật-lệ chung
Có kỷ-luật là có sự bó-buộc. Mà sự bó-buộc, không nhiều thì ít, luôn-
luôn làm mất cảm-giác tự-do của trẻ ; cho nên ta phải khéo-léo, đừng làm
thương-tổn lòng tự ái của chúng một cách vô ích, như vậy cũng là một cách
giúp chúng biết tuân lệnh mà vẫn vui-vẻ.
Một tâm-lý chung là trẻ khi đã biết suy nghĩ, không chịu lệ thuộc ý
muốn của một cá nhân khác, nhưng rất sẵn-sàng tuân những lệ-luật chung.
Người lớn chúng ta cũng vậy. Trong rạp chiếu bóng, khi ta thấy trên màn
bạc hàng chữ rất quạu : « Cấm hút thuốc », thì ta liệng ngay điếu thuốc
xuống đất, mà không bực mình ; trái lại, nếu một khán-giả nào ngồi bên
cạnh rất lễ-phép bảo ta : « Xin ông vui lòng đừng hút thuốc nữa, tôi không
chịu được khói thuốc », thì ta xấu hổ lắm, có thể bỏ rạp hát mà đi ra liền và
oán kẻ đó là bất lịch sự !
Có lẽ một phần vì tâm-lý đó, mà nhiều trẻ ở nhà rất hung dữ, tới lớp
học lại rất ngoan. Đã đành, không-khí nhà trường vẫn trang-nghiêm hơn, mà
thầy giáo, cô giáo ít khi cưng học-trò như cha mẹ cưng con ; nhưng nguyên
do cũng tại trẻ cho rằng lệnh của cha mẹ chỉ thi hành riêng với chúng, còn
lệnh của thầy dạy thi hành chung cho hết thảy. Ở nhà ta nhắc chúng ba bốn
lần : « Chín giờ rồi, tới lúc đi ngủ rồi con » ; chúng vẫn giỡn với trẻ hàng
xóm ở trước cửa, đã chịu về đâu ; vậy mà cứ bảy giờ sáng và hai giờ chiều
thì chúng răm-rắp tới trường, chỉ sợ trễ giờ, thày phạt.
Cho nên khi ta muốn bắt chúng theo một lệnh gì thì rán làm sao cho
lệnh đó thành một luật chung trong gia-đình. Chẳng hạn ta quyết định trẻ
nhỏ 8 giờ tối đi ngủ, 6 giờ sáng dậy, trẻ lớn 9 giờ tối đi ngủ, 6 giờ dậy ; và
người lớn đi ngủ trễ hơn, nhưng sáu giờ cũng phải dậy. Luật đó ta đặt ra và
ta phải theo trước hết ; như vậy trẻ thấy sự bó-buộc đó là chung, là tự-nhiên,
và vui-vẻ theo.
