Khi chúng đã hơi lớn, ta lại nên cho chúng có cảm giác rằng những
luật-lệ mà chúng phải theo là do chúng thảo luận và quyết định. Trong hai
cuốn Tổ chức công việc theo khoa học và Tổ chức gia đình tôi đã giới thiệu
gia-đình Gilbreth một kỹ-sư Mỹ. Tôi không cần nhắc lại tấm gương cần
mẫn, tổ chức, đoàn kết, hy sinh của hai ông bà, chỉ xin kể cách hai ông bà
đặt kỷ luật cho các con ra sao. Ông lập một hội nghị gia-đình họp vào chiều
mỗi thứ bảy và mỗi khi có việc bất thường. Ông làm chủ-tịch, ngồi một đầu
bàn, bà làm phó chủ tịch ngồi đối diện với ông ; và hết thảy những trẻ từ bốn
năm tuổi trở lên đều làm hội viên. Cứ cuối mỗi tuần, ông hội họp đông đủ,
cùng nhau thảo luận chương trình làm việc và chi tiêu trong tuần tới, rồi
phân công với nhau. Ông đặt vấn đề rồi cho trẻ góp ý kiến, cùng nhau giải
quyết công việc nào nên hoãn lại, công việc nào cần phải làm ngay, làm vào
những ngày giờ nào, giao cho ai, món chi tiêu nào có thể bỏ, món nào phải
giữ, các con cần mua sắm thêm gì không…
Chương trình nghỉ mát mỗi năm cũng được đem ra bàn cãi thân mật.
Nhờ vậy mà trẻ đã không ganh tị nhau còn thương yêu nhau, đoàn kết với
nhau, cùng góp sức gây sự thịnh-vượng cho gia-đình ; và ông bà chỉ phải
mướn mỗi một người bếp, còn những việc lặt-vặt trong nhà do trẻ vui vẻ làm
lấy hết.
Cảm động nhất là hồi ông mới mất, bà phải làm kỹ-sư thay chồng nuôi
con và phải qua châu Âu trong một thời gian lâu. Bà họp các con lại kể tình
trạng gia-đình rồi yêu cầu chúng tiếp tay bà giải quyết vấn đề nầy : một là
chúng phải xa cách nhau, đứa thì đi ở nhờ bà cô, đứa ở nhờ ông chú, đứa về
với bà ngoại ; hay là ở chung với nhau mà tự cai quản lấy nhau. Chúng hết
thảy là mười một đứa, đứa lớn nhất mới mười tám tuổi, đứa nhỏ nhất hai
tuổi. Mấy đứa lớn quyết-định ở với nhau và cam-đoan với mẹ sẽ trông nom
các em chu đáo như khi có mẹ ở nhà. Bà bằng lòng, nhưng khi lên đường,
vẫn không được yên tâm lắm. Bóng bà vừa khuất ở đầu đường, thì mười một
đứa sụt-sùi trở vào nhà, lập ngay một hội-nghị để phân công với nhau và lập
quỹ chi tiêu, rồi đồng lòng tiết kiệm, dành dụm một số tiền để khi mẹ về
giao lại cho mẹ. Dạy con như vậy mới là đạt được mục-đích.
