những trẻ bình-thường ; có thể rằng do di-truyền một số trẻ bẩm-sinh hung
dữ, không chịu phục tùng kỷ-luật.
Vì vậy khi chúng hung dữ hoặc bướng-bỉnh mà ta phải phạt, mắng
chúng, thì cũng nên tỏ ra bằng hành-động, thái-độ cho chúng hiểu rằng ta
vẫn còn yêu chúng đấy, chưng cử chỉ của chúng làm cho ta và chúng đều
buồn khổ, và ta miễn cưỡng phải dùng đến uy-quyền đấy thôi.
- Ta lại nên nhớ trước khi trách chúng, phải tự xét mình đã. Ta ra nhiều
lệnh, chúng không nhớ hết, thi hành hết được, thì đâu phải tại chúng ? Lệnh
của ta vô lý hoặc trái ngược nhau thì chính là tại ta chứ ?
- Trẻ từ hai tới bốn tuổi, thế nào cũng trải qua một thời kỳ bướng-bỉnh.
Nó bắt đầu học được tiếng « không » ; bảo nó cái gì nó cũng « không » ; khi
nó thấy cả nhà ngạc-nhiên hoặc bực mình vì tiếng « không » đó, nó càng
thích chí. Có lẽ nó chưa hiểu rõ nghĩa tiếng ấy đâu, nhưng nó đã cảm thấy
rằng nó bắt đầu có một uy-quyền, và nó thí-nghiệm uy-quyền đó để tỏ bản
năng muốn tự lập.
Tất nhiên, ta không thể khoan hồng đến nỗi mặc cho chúng cãi ta trong
mọi việc được, nhưng ta cũng phải tự đặt vào tuổi của chúng để hiểu chúng
mà đừng quá nghiêm-khắc. Chẳng hạn trẻ đi chơi về, vẻ mặt lầm-lì, muốn
« gây » rồi đấy. Ta hiểu rằng tuổi đó phải như vậy, chưa có gì gọi là tội, cho
nên ta cứ làm như không để ý tới nó. Về nhà, ta bảo : « Thay quần áo, đi tắm
rồi ăn cơm chứ, con ? ». Nó lắc đầu lia-lịa : « Con không thay. Con không
tắm ». Ta vẫn bình tĩnh : « Con lớn rồi, muốn thay lấy, hả ? Càng tốt ». Nó
quạu cọ : « Không thay ! ».
Bực cha mẹ nào thiếu kinh-nghiệm tất thuyết một thôi một hồi, rồi dọa
nạt, đánh đập. Như vậy nó phải vâng lời, nhưng uất ức và cho rằng người
lớn ỷ quyền. Ta cứ thản-nhiên, nói chuyện khác : « Thử coi lại đồ chơi của
con xem còn đủ không nào ». Ta lấy hộp đồ chơi ra bầy, đếm. Nó đã nguôi
nguôi rồi. « À, con vịt nầy, ba má mua nó hôm đi chợ Bến Thành đây. Cho
nó lội đi chứ ! » Ta đem con vịt bằng nhựa vào phòng tắm. Trẻ đi theo, nó
muốn vầy nước và vui vẻ để ta thay quần áo.
