khác, bạn sẽ không hề ngạc nhiên khi thấy một người đi ngang
qua phòng sau khi đứng yên. Tuy nhiên, nếu trông thấy một cái
ghế đi ngang qua phòng mà không có người đẩy, hẳn bạn sẽ phải
giật bắn cả người. Hãy tưởng tượng bạn sống trong một thế giới
mà mình không thể biết được vật nào có thể di chuyển còn vật
nào thì không. Thế giới quả thật có quá nhiều điều bất ngờ khó
mà tiên liệu được, cho đến khi trẻ tự khám phá ra những điều
này.
Mời bạn đến phòng thí nghiệm trẻ em để tìm hiểu xem bé nghĩ gì
về những vật thể chuyển động và phi chuyển động. Kristen là
một cô bé nhút nhát mới 17 tháng tuổi khi được cha bé, anh
Frank, dắt tới phòng thí nghiệm. Cô bé nhanh chóng thích nghi
với căn phòng đầy ắp đồ chơi và những người thân thiện đang
ngồi quanh trên sàn. Người ta để một sinh viên ngồi trên sàn, nấp
phía sau tấm màn di động mà không cho Kristen biết. Sinh viên
này giữ lấy một cái dây cước bằng nhựa trong và chắc được buộc
vào chân sau của một cái ghế đặt trước tấm màn khoảng một
thước. Sau khi giải thích với Frank về những gì sắp xảy ra, người
thí nghiệm bèn đặt một món đồ chơi lên trên cái ghế và bảo
Kristen hãy chú ý nhìn vào đấy. Khi cô bé tiến đến cái ghế để lấy
món đồ chơi, cái ghế bắt đầu di chuyển thụt lùi do người sinh
viên kéo bằng sợi dây. Kristen đứng chết lặng. Cô bé nhìn cái ghế,
rồi nhìn bố và chạy ngay về phía bố, dúi mình vào chân bố. Với
hành động ấy, cô bé “nói” cho chúng ta biết rằng, trong thế giới
của em thì ghế không biết chuyển động. Phản ứng của cô bé đã
quá rõ. Các trẻ 16 tháng tuổi thường thỉnh thoảng cố thử làm cho
cái ghế chuyển động bằng cách kéo nó. Đó là một ví dụ khác về
cách trẻ con tự khám phá thế giới.
TRẺ BIẾT GÌ VỀ NHỮNG THAY ĐỔI CỦA THẾ GIỚI XUNG
QUANH?
Học giả Piaget đã trình bày một số quan sát hấp dẫn, đáng để xem
xét. Một nội dung trong số đó là, trẻ con trong tuổi mẫu giáo
không thể cùng lúc nhìn sự việc từ hai góc độ. Piaget gọi đây là sự
bảo thủ.
Hãy xét trường hợp bé Pierre 4 tuổi. Trong một thực nghiệm,
131
