Khi một đứa trẻ 2 tuổi đập cái nồi, nó học được mối liên hệ giữa
lực đập và độ lớn của âm thanh. Người ta gọi đó là “vật lý học của
trẻ con”. Khi được 2 tuổi, mỗi lần thấy một vật mới, cứ như thế trẻ
luôn tự hỏi: “Mình có thể làm gì với cái này?”. Trẻ sơ sinh và trẻ
nhỏ thường tìm hiểu xem đồ vật có thể làm được gì, làm như thế
nào và trẻ có thể làm gì để đồ vật làm được như thế.
Khi xây nhà bằng các khối nhựa hoặc làm đường cho những chiếc
xe hơi bằng hộp diêm của mình, trẻ học được rằng 8 khối nhỏ
tương đương với 1 khối lớn. Đó chính là toán học! Giáo sư Ranald
Jarrell, một chuyên gia của Đại học Arizona về sự phát triển trong
suy nghĩ toán học ở trẻ nhỏ, đã cho chúng tôi biết vì sao vui chơi
lại quan trọng đối với việc hiểu được các khái niệm toán học đến
thế:
” Vui chơi là yếu tố rất quan trọng đối với sự phát triển tư duy
toán học của trẻ. Không giống như một số hình thức kiến thức
khác, trẻ không thể học kiến thức toán học, vốn tập trung vào
những mối liên hệ giữa hai hay nhiều thứ, chỉ bằng cách nghe
người lớn nói về nó. Nghiên cứu thực nghiệm về vui chơi cho thấy
một mối quan hệ chặt chẽ giữa sự vui chơi và khả năng thấu hiểu,
vận dụng toán học…Nếu không có vui chơi, khả năng lý giải toán
học của trẻ sẽ kém phát triển trầm trọng”.
Có phải trẻ có thể tích lũy loại kiến thức này qua tranh ảnh trực
quan, các trò chơi điện tử vốn đòi hỏi trẻ phải so sánh giữa các
nhóm và làm những bài tính cộng trừ đơn giản? Không hề! Cái trẻ
cần chính là những trải nghiệm rành rẽ, thường nhật khi khám
phá, sử dụng, phân loại, phân chia và tái hợp mà trẻ vẫn thực
hiện khi chơi với các đồ vật thật.
Khi vừa tròn 1 tuổi, trẻ đã cho thấy chúng biết tham khảo về
những món đồ vật mới dựa trên những thứ quen thuộc từng chơi.
Trong một nghiên cứu do giáo sư Dare Baldwin ở Đại học Oregon
và Ellen Markman và giáo sư Riikka Melartin ở Đại học Stanford
thực hiện, những trẻ từ 9 - 16 tháng tuổi được đưa cho một cái
kèn để chơi. Đó là loại kèn hễ bóp vào cái bầu thì kêu bíp bíp. Sau
khi chơi được một lát, người ta lấy đi cái kèn thứ nhất này và lại
đưa cho trẻ những cái kèn khác có màu sắc và kích cỡ khác nhưng
209
