đồ chơi: chỉ cần các món đồ đó trông khác nhau, bất kể số lượng
bằng nhau hay không, là trẻ đã có thể nghĩ rằng mình “bị chơi ăn
gian”! Trẻ từ 3 đến 5 tuổi thường dề bị mắc bẫy trong những thí
nghiệm như thế, nhưng trẻ lên 6 thì không hề!
NHỮNG NGUYÊN TẮC ĐẾM SỐ
Giáo sư Gelman tiếp tục làm thí nghiệm với sự hỗ trợ của chồng
cô - giáo sư Randy Gallistel, cùng công tác tại Đại học Rutgers ở
New Jersey. Thí nghiệm này nhằm tách biệt những khả năng cần
thiết để trẻ có thể vượt qua bài kiểm tra nói trên. Họ đặt ra những
câu hỏi quan trọng như: trẻ biết gì về con số và đến độ tuổi nào thì
trẻ biết được điều đó… Các kết quả nghiên cứu chỉ ra 5 nguyên tắc
chủ đạo trong việc đếm số, dựa trên những điều cơ bản là trẻ
thích tự làm lấy mọi việc, không muốn bị ai giám sát và đếm
những món đồ chúng đang có trong tay. Nói một cách dễ hiểu, trẻ
con tuân thủ những nguyên tắc này khi tham gia một hoạt động
kỳ diệu: vui chơi!
Nguyên tắc đối chiếu
Hay “một vật chỉ tương ứng với một con số”
Hãy thử nghĩ xem, việc đếm một dãy đồ vật thì sẽ liên quan đến
những điều gì? Nếu chúng ta lặp lại hai lần một món đồ vật nào
đó, kết quả sẽ bị sai lệch. Thế nhưng liệu trẻ nhỏ có biết điều đó
không? Chúng tôi gọi điều này là nguyên tắc một-đối-một và giáo
sư Gelman phát hiện ra rằng, khi lên 2 tuổi ruỡi, trẻ thường chỉ
gán một vật với một con số tương ứng, ngay cả khi chúng không
thể đếm chính xác. Chẳng hạn, khi đưa cho trẻ xem 4 món đồ và
bảo trẻ đếm, trẻ có thể đếm “một, hai, bốn, sáu” - nghĩa là gán
ghép cho từng món đồ vật một con số nhất định, dẫu con số ấy
không đúng. Điều này quả thật gây ấn tượng với chúng ta. Dẫu
sao thì trẻ cũng nhận biết được rằng, mỗi món đồ vật chỉ có thể
tương ứng với một con số mà thôi.
Nguyên tắc trật-tự-ổn-định
Hay nói cách khác: “Các con số nằm trong trình tự cố định”
Tương tự, dù đếm đúng dãy số hay không thì dường như trẻ luôn
hiểu rằng những con số cần theo một trật tự nhất định. Nói cách
53
