Chẳng ai trong chúng ta lại muốn nuôi dạy một đứa trẻ lúc nào
cũng chỉ biết ngậm ngón chân và im lặng. Song, dù có rơi vào
trường hợp đó chúng ta cũng không cần lo lắng thái quá. Vốn tò
mò, trẻ sẽ quan sát người lớn để nắm bắt cách sử dụng ngôn ngữ.
Đến lúc nào đó, trẻ sẽ làm bạn bất ngờ khi tuôn ra một tràng
những câu nói thông dụng. Chẳng hạn, khi khách đến chơi và
chuẩn bị ra về, con bạn đột nhiên thốt lên: “Bác đến chơi, cháu rất
vui!”. Lúc đó chắc chắn bạn sẽ phải giật cả mình đấy!
Hãy chú ý cách rèn luyện ngôn ngữ cho con bạn. Nhiều bậc phụ
huynh khác rèn cho trẻ cách nói năng đúng mực, luôn biết dùng
các từ : “Cảm ơn”, “Xin lỗi”… để người nghe có thiện cảm hơn.
Ngay cả những bậc cha mẹ có con còn bé xíu cũng dạy trẻ điều đó.
Nếu quan sát kỹ bạn sẽ thấy rất thú vị. Khi bé nói được những từ
này, hãy chú ý xem bé có dùng đúng ngữ cảnh hay không. Liệu bé
có nói: “Cảm ơn” khi lẽ ra cần nói “Xin lỗi”, và ngược lại? Bản thân
bạn có làm gương cho con bằng cách chỉ cho cháu cách áp dụng
từ trong ngữ cảnh thực tiền hay không? Đó chính là những điều
phụ huynh có thể dạy cho con để giúp con phát triển khả năng
ngôn ngữ.
Tất cả chúng ta đều dạy trẻ những bài học thực tiễn, không lúc
này thì lúc khác. Những kỹ năng giao tiếp xã hội mà chúng ta cố
gắng dạy cho trẻ sẽ giúp trẻ biết cách nói năng lễ phép, đúng mực
với thầy cô giáo. Trẻ sẽ xem người lớn là những tấm gương để noi
theo và cư xử cho lịch sự, biết cách nói năng, kể chuyện… với mọi
người xung quanh. Và do văn hóa mỗi nơi mỗi khác, khi chúng ta
dạy trẻ làm thế này hay thế khác tức là chúng ta cũng đang dạy
trẻ nhận biết sự linh hoạt của văn hóa ứng xử.
Chẳng hạn, trong xã hội trung lưu của người Anglo
7
, khi nói
chuyện phải nhìn vào mắt người đối diện chứ không phải nhìn
xuống chân họ hay dưới thắt lưng. Do đó, chúng ta sẽ dạy trẻ
rằng: “Khi nói chuyện với người lớn, con phải nhớ nhìn vào mắt
81
