gái đến về nhà chồng, cho tới sau khi chồng chết. Mặc dù ông cụ thân sinh
là Đồng Các Đại Học Sĩ, nho học tinh thông, bà là một người thấu hiểu văn
hoá Tây phương, qua bảy năm trời học hỏi và sống tại Ba Lê, có nhiều tư
tưởng phóng khoáng, tiến bộ, và sống một cuộc đời rộng rãi, tự nhiên.
Nhưng nếp sống nho phong trong gia đình và hoàn cảnh chung quanh đã
làm cho bà thuần phục với những hình thức truyền thống từ thời thơ dại.
Những năm theo học chữ Pháp, ảnh hưởng của văn hoá Tây phương không
biến đổi được con người phụ nữ Đông phương ở bà và đến lúc về làm vợ
nhà kỹ sư đầu tiên của Việt Nam mà thiên hạ gọi là "ông bác vật" bà cũng
giữ mình như vậy.
Tính chất thuần thục, chịu đựng của phụ nữ Á Đông dường như đã ảnh
hưởng sâu đậm đến tâm trạng của bà, khiến bà không khỏi kinh ngạc rồi
đau xót khi nghe thấy người chị ruột cùng cha, một mẹ, cũng một dòng
máu với mình, bà Trạng Trần, lại có thể vượt khỏi lề lối đã vạch sẵn cho
người đàn bà phương Đông. Bà đã âm thầm buồn khổ trước những hành
động quá lãng mạn của chị ruột, mà không biết làm cách nào ngăn cản, rồi
nay đến lượt con gái của chị.
Những lời lẽ bộc lộ của Lệ làm cho bà không khỏi băn khoăn, ngỡ ngàng.
Rồi trong thoáng qua, bao nhiêu thắc mắc, kỷ niệm quá khứ hiện ra, bà im
lặng suy nghĩ hồi lâu, rồi thong thả nói:
- Trước hết, với tư cách là dì ruột của cháu, dì xin thành thật nói với cháu là
dì cũng đã sống qua tâm trạng của một người vợ không được thoả mãn,
nhưng dì thuộc vào lớp người đàn bà xưa, bắt đầu đi học bằng chữ nho.
Ông ngoại cháu đã cho mẹ cháu với dì đi học chữ Pháp, đến độ nói năng
được trôi chảy như dì đang nói với cháu đây, song có hấp thụ văn minh Tây
