bình khi nào người ta không làm văn nghệ được, cũng như khi người ta
không làm được chiến binh, người ta đi làm cái nghề điểm chỉ.”
Shelley thì cho rằng: “Một nhà văn thất bại biến thành một nhà phê bình,
cũng như một tay đi ăn trộm thất bại biến thành một tay đi bắt trộm”.
William Shenstone lại nói: “Rượu lạt để lâu ngày biến thành giấm; nhà thơ
thất bại trong nghề thường lại dễ biến thành những nhà phê bình chua
chát”.
Jules Payot, trong quyển Le Travail Intellectuel et la Volonté, có viết:
“Tôi có thể quả quyết rằng, về phần tôi, tôi đã đọc có trên mấy trăm bài phê
bình sách của tôi, nhưng trừ vài ba bài có tính cách ngoại lệ, hầu hết đều
chứng tỏ rằng chưa có một ai đọc kỹ sách tôi. Bởi vậy Herbert Spencer đến
phải cấm nhà xuất bản của ông không cho gởi sách của ông cho các nhà
báo (...). Họ (các nhà phê bình) vì phải đọc hối hả một quyển sách mà có
khi công phu xây dựng có trên vài ba mươi năm, lại chỉ được đọc qua loa
trong vài tiếng đồng hồ (...) Thay vì sáng tác, họ đi làm cái việc phê bình
những sáng tác của kẻ khác và cũng không sao dẹp nổi lòng ganh tị ngấm
ngầm của họ. Cái tính đố kỵ ấy, ngay nhà phê bình Sainte Beuve cũng còn
mắc phải: Ông ta chỉ thích khen những nhà văn tầm thường, mà đối với các
bậc anh tài thì ông tỏ ra rất hằn học chua chát”.
Mark Twain, trong quyển Tiểu Sử Tự Thuật của ông, lại còn đi quá xa,
đến nỗi dám hạ một câu vô cùng cay độc này: “Cái nghề phê bình về văn
thơ nhạc kịch là cái nghề hèn hạ nhất trong tất cả các nghề”.
Tại sao lại có hiện trạng xấu xa bỉ ổi ấy, mà phần đông nạn nhân đều là
những bậc tài hoa như Racine, Montesquieu, Gustave Flaubert, Disraeli,
Guy de Maupassant, Shelley, Mark Twain ...?
Dale Carnégie trong quyển How To Stop Worrying có nói: “Địa vị càng
cao bao nhiêu, thì đời càng thích mạt sát bấy nhiêu. Ông Hoàng xứ Galles,
bây giờ là công tước Windsor... khoảng 14 tuổi, đang học trường Hải quân
Dartmouth ở Devonshire. Một hôm, các sĩ quan thấy ông khóc, liền hỏi
duyên cớ. Mới đầu ông giấu, sau ông thú rằng bị các bạn học đá đít. Sĩ
