quanh mới trở thành được một bậc văn tài, nhưng viết ra cũng là giải được
một mối tranh chấp với lòng đối với những kẻ có tài.
Thật vậy, nói lên được nỗi lòng u uất là vơi được chút nào mối khổ tâm.
Người viết thấy khoan khoái mà người đọc cũng thấy nhẹ nhàng lây. Alfred
de Musset mà không viết ra được thiên tình hận Những Đêm Tháng Năm
có lẽ cũng khó mà thoát khỏi sự giải quyết túng cùng của một mối tình
tuyệt vọng. Người ta bảo Nguyễn Du sở dĩ tạo nên một tác phẩm bất hủ
như Truyện Kiều là do một bất mãn, một uất hận lớn nhất về tình cảm của
đời ông.
“Đoạn trường ai có qua cầu mới hay...”. Người ta cũng thường nói:
Những dân tộc hạnh phúc không có lịch sử, cũng như những kẻ hạnh phúc
hoàn toàn không có gì phải thố lộ. Tuy không phải là một chân lý tuyệt đối,
nhưng đó là việc thường đúng với thực tế nhất. Văn sĩ André Maurois quả
quyết rằng: “Những nhà văn hoàn toàn bằng lòng với số phận xã hội chung
quanh mình đều là những nhà văn dở cả!”
Phần đông là những kẻ bi quan
nhiều hay ít. Phật, Lão, Khổng và cả Jésus, Mohamed... phải chăng là
những tâm hồn bất mãn bi quan đối với nhân tâm thế sự, mỗi người một
cách, đưa ra một giải pháp cứu thế? André Gide nói: “Khi nào lòng tôi thấy
không còn phẫn khái nữa là tôi đã bắt đầu già”
. Đừng sợ đau khổ, cũng
đừng lẩn trốn đau khổ. Đau khổ là nguồn hứng bất tận của nhà văn, cần
phải biết khai thác nó.
III.
Muốn thành nhà văn đứng đắn, cũng cần phải có một nhân sinh quan rõ
rệt và vững vàng. Bằng không, sẽ không làm gì ảnh hưởng được độc giả.
Bất cứ một đại văn gia nào cũng đều có một bảng giá trị riêng về sự vật.
Không có một đại văn gia nào mà không có một “đại triết gia” ẩn núp trong
những tác phẩm của mình. Nguyễn Du, Ôn Như Hầu... cũng như
Shakespeare, Ibsen, A.Gide, P. Valéry, Romain Rolland, Sartre,
Camus,..vv... đều trước hết là những nhà tư tưởng sâu sắc cả. Thiếu một
