thần húc vào xuất hiện một đường dẫn và rút cạn nước hồ. (Người ta tin rằng
thị trấn Baramulla thuộc khu vực phía bắc hiện nay của Kashmir từng là nơi
thần Vishnu húc đổ những ngọn núi.) Con quỷ dữ lại độn thổ xuống phần đất
thuộc trung tâm của Srinagar. Thần Parvati hóa thân thành con chim mynah
và thả một viên đá cuội xuống đầu con quỷ. Viên đá cuội biến thành một
ngọn núi và giết chết con quỷ. Người Kashmir tin rằng ngọn núi đó là Hari
Parbat.
Có một con hẻm nhỏ, dốc dẫn lên ngọn Hari Parbat từ cái chợ tại trung
tâm Srinagar. Giữa đường có một điện thờ Sufi
Parbat vượt lên trên điện thờ cằn cỗi, trên đỉnh là những bức tường khổng lồ
màu be của một pháo đài được xây dựng bởi một người cai trị Afghanistan
thời trung cổ. Một buổi trưa nọ, tôi leo lên cao hơn, về phía pháo đài; nơi đó
có một thánh đường tưởng nhớ thần Parvati. Hai ông già đang tán gẫu cạnh
lối mòn. Tôi hỏi thăm họ về cổng của pháo đài. “Cái cổng ở đằng đó. Nhưng
mà cậu đang đi đâu vậy?” một ông hỏi. “Đến pháo đài. Cháu muốn xem
thánh đường,” tôi trả lời. Ông nhìn người bạn mình, rồi họ thở dài. “Cậu
không hay biết gì à? Nó là một doanh trại.” Tôi nhìn lên mấy bức tường của
pháo đài và thấy một họng súng chĩa ra từ một lỗ châu mai. “Đã từng có một
thánh đường, một ngôi đền, một cái hồ và mấy cây mơ ở đó,” ông ấy nói
thêm. “Giờ thì tất cả đều thuộc về quân đội.”
Srinagar còn là sự khuất dạng và biến mất. Sự vắng mặt và những điều
gợi nhớ đến nó có ở mọi nơi. Thỉnh thoảng tôi sẽ lại đi bộ ngang một công
viên nhỏ rợp bóng cây chinar và thấy một vòng tròn những người đàn ông
và phụ nữ đội băng trắng và cầm những tấm áp phích. Tôi sẽ dừng lại đôi
lần, còn những lần khác, tôi sẽ đi qua với một cảm giác cam chịu. Từ bốn
ngàn đến tám ngàn người đã biến mất sau khi bị bắt giam bởi quân đội, lực
lượng bán quân đội và cảnh sát. Báo chí thường gọi những người mất tích là
“những người biến mất” và gọi những người vợ mỏi mòn chờ đợi của họ là
“những bán-quả-phụ.”
Chính phủ từ chối tiến hành điều tra những vụ mất
tích đó, viện lý do là những công dân Kashmir mất tích đã gia nhập các
nhóm nổi dậy và vượt biên sang Pakistan để được huấn luyện vũ trang. Rất
nhiều người Kashmir tin rằng những người biến mất đó đã bị giết trong tù và
