thắn. Có một số bài khá hay. Viết bằng tiếng Anh thì có tác phẩm của Agha
Shahid Ali,” ông ấy khăng khăng.
“À đúng rồi. Tôi thích thơ anh ta lắm,” tôi tán thành.
Giáo sư Nazki lại im lặng. “Cậu ấy là một chàng trai khá hay. Khi
chúng tôi ở nhà cậu, Shahid hay bước đi như một người say rượu. Cha của
cậu là bạn tôi và có một lần tôi nói với ông ấy là Shahid không được khỏe.
Nhưng ông ấy tin rằng đó chỉ là cách các nhà thơ sống mà thôi. Không bao
lâu sau, người ta phát hiện ra tế bào ung thư trong cậu. Cái chết của cậu là
một mất mát to lớn. Kashmir cần có những nhà thơ như cậu ấy, nhưng liệu ai
có thể né tránh được cái chết?” Nhà thơ già ngồi thẳng người lên. “Shahid
tuy làm thơ về chính trị nhưng không thỏa hiệp về mặt kỹ thuật. Hầu hết thơ
ca chính trị đều trống rỗng. Chất luận chiến còn thì thơ ca chết.”
Tôi hỏi về thơ của ông. Những bài thơ có tính chất huyền bí của ông đã
đoạt nhiều giải thưởng khác nhau. Tôi hỏi ông có bài nào được dịch sang
tiếng Anh không. “Có, chúng đã được dịch sang tiếng Urdu. Người nào đó ở
Delhi đã dịch thơ ta sang tiếng Anh. Người dịch không bao giờ hỏi xin phép
ta, thậm chí cậu ta cũng chẳng thèm gửi cho ta một bản copy.” Ông đã
không viết nhiều kể từ năm 1990. “Ta đã mất nửa gia đình mình trong một
vụ nổ lựu đạn và đã ngưng làm thơ sau đó.” Tôi rất sợ cái giây phút này và
cúi đầu trong im lặng. Nhà thơ tường thuật lại chuyện của mình bằng một
giọng điềm tĩnh.
Một buổi chiều năm 1990, khi ông đang dạy tại trường Đại học
Kashmir thì có tin báo rằng một trái bom đã phát nổ gần nhà ông. Ông lao
thẳng từ trường đại học về Bandipora. Sáng hôm ấy, một người nghĩa quân
lảng vảng trên con ngõ cạnh nhà ông, dự tính sẽ ném một trái lựu đạn vào
toán lính đang đi ngang qua. Sợ bọn lính trả đũa, hai người con trai của nhà
thơ đi ra, thuyết phục người đó ném trái lựu đạn ở môt nơi xa khu dân cư.
Anh ta rất kiên quyết và họ cũng vậy. Rồi mẹ của họ cũng tham gia vào câu
chuyện. Trong lúc tranh cãi, người ta vung tay chỉ trỏ để thuyết phục theo
cách của người Kashmir và người nghĩa quân đó đã vô tình làm bật chốt nổ
trái lựu đạn. Khi nhà thơ về đến nhà thì vụ nổ đã giết chết tay nghĩa quân,
hai người con trai và vợ của ông. “Ta rơi vào trạng thái mê man trong tám
