máy xếp hàng dài trên đường phố. Những tên lính mặt mày nghiêm trọng
trong áo khoác dày cộp mang súng trường đi lại xung quanh mấy chiếc xe
và các trạm kiểm soát. Vào mùa hè bọn chúng đi nghênh ngang trên đường,
quàng trên người những chiếc khăn rằn bảnh bao, nhưng cái rét của mùa
đông Kashmir đã làm chúng co vòi lại một tẹo.
Ở Srinagar đường phố im ắng hơn, những ngôi nhà gạch bị mưa gột rửa
trần trụi có vẻ như sụm xuống thêm một ít. Những người đàn ông và phụ nữ
đi ung dung trên đường trong những chiếc áo choàng rộng bằng len và
khuôn mặt xanh xao của họ bị cái lạnh làm cho đỏ ửng.
Tôi để mấy túi xách của mình trong căn nhà cha mẹ tôi thuê ở phía nam
Srinagar sau vụ mìn nổ. Tôi ăn trưa với mẹ thật nhanh rồi chuẩn bị đi ra
ngoài. “Con đi đâu vậy?” bà hỏi. “Con phải đi tìm chuyện để viết. Con sắp
đến hạn rồi.” Bà mỉm cười. Tôi bước ra đường, gần giống như chàng Đông-
ki-sốt, sổ ghi chép và viết đã sẵn sàng, ánh mắt khi thì vụt nhanh như tên
bắn khi thì mờ đi vì tuyệt vọng.
Một chuyến xe lôi ba bánh đưa tôi đến một phường nhỏ lọt thỏm ở giữa
Lal Chowk, nơi đặt hầu hết tòa soạn của các tờ báo. Phường Báo chí, vốn là
hai dãy nhà đối diện nhau được xây bằng gạch đỏ và trắng, đã được đổi tên
thành Phường Mushtaq Ali. Phía trước tấm biển cẩm thạch khắc cái tên đó
là ngôi nhà quét vôi trắng toát của một phóng viên có tiếng của đài phát
thanh BBC, anh Yusuf Jameel. Một buổi trưa tháng chín năm 1995, Jameel
đi vào tòa soạn của mình cùng với một nhà báo trẻ tuổi hơn tên là Mushtaq
Ali. Một người đàn bà vô danh, mặt che mạng, đã để lại cho anh một cái gói.
Khi Jameel bắt đầu mở cái gói thì điện thoại phòng bên cạnh reo. Anh chạy
sang để nghe điện. Mushtaq đã mở gói đồ. Nó nổ tung. Jameel bị thương
còn Mushtaq chết ba ngày sau đó. Mọi người tin rằng quân đội Ấn đã gửi
gói đồ đó để bịt miệng Jameel vĩnh viễn.
Tôi đi vào tòa soạn khiêm tốn xây bằng gạch đỏ của tờ Thời báo
Kashmir. Trong phòng tin tức nhỏ xíu, khói bay ra mịt mù từ cái máy sưởi
bằng than, còn gọi là bukhari. Bốn người đàn ông ngồi sau một bàn gỗ cũ
kỹ, đánh máy trên những chiếc vi tính cổ lỗ. Những bản thông cáo báo chí
và sổ ghi chép dồn đống trên bàn làm việc của họ. Một chồng báo cũ nằm
