làm ơn cho tôi biết tình hình ngày hôm nay được không?” Anh viết nguệch
ngoạc tên của những người chết và bị thương.
Bên ngoài, trời bắt đầu tối. Các chủ tiệm đang kéo cửa sập xuống. Mấy
chiếc xe buýt không còn lân la, các nhân viên soát vé hối hả hét to tên trạm
kế. Mấy ông xe lôi với vẻ cảnh giác, sẵn sàng chở khách. Ánh hoàng hôn
dường như chất chứa một nỗi sợ hãi vẫn hàng đêm ập xuống thành phố. Vài
bóng điện trong làng được bật lên sau bữa tối, vài chiếc xe mạo hiểm chạy
trong đêm. Các trạm kiểm soát, những ánh đèn rà soát và lệnh giới nghiêm
đã làm chủ bóng đêm.
Những buổi sáng đến muộn. Những ngọn đồi vây quanh Srinagar vẫn
ẩn mình trong đám sương mù dày đặc và mọi màu sắc đều nhòa đi để
nhường chỗ cho một màu xám ảm đạm. Những tiệm trà ở Lal Chowk ngập
ngụa trong khói thuốc lá và những cuộc chuyện trò về chính trị. Nước Mỹ,
Bin Laden, 11 tháng Chín, Tora Bora
, cuộc chiến chống khủng bố. Ai
cũng có một giả thuyết. Thế giới đã thay đổi. Thế giới chưa thay đổi. Nước
Mỹ sẽ quan tâm đến Kashmir. Nước Mỹ sẽ không quan tâm đến Kashmir.
Tôi đi phỏng vấn, viết bài, rồi tụ tập với đám bạn bè làm báo trong các tiệm
trà và tòa soạn và lo về nhà trước khi mặt trời lặn. Không có chuyện gì quá
đặc biệt xảy ra trong hai tuần lễ tôi ở Srinagar, ngoài chuyện tôi đã gặp một
người đàn ông tôi không bao giờ có thể quên: Maqbool Sheikh. Ngoại tứ
tuần, hơi tròn trĩnh, ông Maqbool là nhân viên cứu thương tại bệnh viện của
cảnh sát ở Srinagar.
Ông có mái tóc đen dựng đứng và khuôn mặt giống của bất cứ người
đàn ông trung niên nào trên đường đi làm về ở Srinagar. Thế mà ông lại là
nhân chứng mật thiết nhất cho những cái giá phải trả của một cuộc xung đột
vũ trang. Ông là chuyên gia giám định tử thi duy nhất của bệnh viện cảnh
sát, nơi hầu hết người bị giết ở trong và xung quanh Srinagar được đưa đến.
Trong khoảng từ năm 1990 đến năm 2001, ông đã khám nghiệm cho hơn
mười một ngàn thi thể thường dân, nghĩa quân và binh lính. Ông Maqbool
làm việc đó với số tiền dưới hai trăm đô la một tháng và ông không hề có
điện thoại trong nhà. Cảnh sát gõ cửa nhà ông mỗi khi nhà xác nhận một cái
xác vào ban đêm. “Mỗi lần nghe tiếng gõ cửa, tim tôi như ngừng đập. Tôi
