thiển đáng hổ thẹn và tuyệt vọng này khiến tôi chạnh lòng. Tôi nhìn Lajos
và chợt thấy thương xót.
– Ngồi xuống đi, Lajos! – tôi nói. – Anh muốn gì ở tôi?
Tôi cảm thấy bình tĩnh và thiện cảm. Tôi không còn sợ anh nữa. Con
người này đã thất thế, tôi nghĩ, không cảm thấy hả dạ vì thế, chỉ thương hại,
một cách sâu sắc và nhục nhã. Như thể tôi phát hiện ra, anh nhuộm tóc hay
làm một điều gì đó khác cũng lố bịch tương tự: bởi quá khứ và hiện tại, tôi
những muốn quở trách anh thành thực nhưng không hề nghiêm khắc. Cùng
lúc, tôi cảm thấy mình già dặn hơn, từng trải hơn rất nhiều; Lajos đã dừng
trưởng thành ở đâu đó, năm tháng trôi qua, anh vẫn chôn chân vào lối sống
phóng túng, tuy không đặc biệt nguy hiểm, nhưng có lẽ đáng buồn hơn –là
chẳng có mục đích gì đặc biệt hơn. Đôi mắt của anh vẫn lơ đãng và trong
suốt một màu xám, như lần cuối cùng tôi gặp anh. Anh hút thuốc bằng tẩu –
bàn tay nổi gân xanh già nua nom rõ, những ngón tay run run – ánh mắt
chăm chú, bình thản và thẳng thắn, như một kẻ hiểu rõ rằng mọi sự giả dối
đều vô ích và không có lợi lộc gì, tôi đã biết tỏng các trò diễn và mọi mưu
mẹo của anh, dù anh có nói gì đi nữa thì đến cuối cùng anh cũng phải có lời
đáp, bằng lời hay không bằng lời, ngay lúc này đây, chỉ một lần, nhưng phải
là sự thật… Tất nhiên, anh bắt đầu bằng sự giả dối:
– Anh muốn giải quyết tất cả mọi việc, – anh nhắc lại một cách máy
móc.
– Anh muốn giải quyết cái gì?
Tôi nhìn vào mắt anh và bật cười. Không có gì nghiêm chỉnh cả! – tôi
nghĩ. Sau một quãng thời gian, không thể “giải quyết được” gì giữa con
người với nhau; trong khoảnh khắc chúng tôi ngồi bốn tảng đá, tôi đã hiểu
sự thật tuyệt vọng này. Con người sống, chắp vá, sửa chữa, gây dựng và đôi
khi tàn phá cuộc đời mình; năm tháng trôi qua, họ nhận ra rằng cả những gì
sinh ra từ lỗi lầm và sự vô tình đã kết thành một khối không thể cải tạo
được. Lajos đã không thể làm gì được tại đây. Khi một người trở về từ quá
khứ, tuyên bố một cách cảm động, sẽ giải quyết “tất cả”, ý định này chỉ có
