Nhưng nếu muốn sống được, thì cũng phải tìm cách mà hòa hợp với láng
giềng.
Một bên, là cả một bờ sông với những bãi cỏ thanh lịch, nhưng chẳng
có hoạt động gì: sao lại phải nhọc công làm việc trong khi lúc nào cũng có
tiền trợ cấp được gửi qua bưu điện vào mùng 5 hằng tháng?
Còn bên kia, dày đặc các cửa hàng buôn bán dịch vụ, mà trước hết là
dịch vụ tình dục: khách hàng là phu đào vàng có khi phải trả đắt hơn khách
hàng là binh lính.
Và để tạo cảm tưởng có biên giới thực sự, một dãy dài sà lan của
Surinam đậu dọc con sông ngày đêm mải miết hút cát lên từ lòng sông, đôi
khi lẫn cả những hạt vàng kỳ diệu. Những chiếc sà lan này cẩn thận không
xâm nhập vào vùng nước thuộc lãnh thổ của Pháp: quân đội sẽ can thiệp
ngay lập tức. Nhưng thứ bụi khủng khiếp phả ra từ những chiếc sà lan đó thì
bay tận sang bờ bên kia, lãnh thổ của Pháp. Ô nhiễm chả mấy khi tuân thủ
địa giới hành chính.
Thực ra, đối với người dân sống hai bên bờ, sông Maroni đoàn kết họ
nhiều hơn là chia cách. Với mỗi người, dòng sông mang đến cho họ một
món quà vô giá là nước, và cũng mang tặng họ một con đường không đâu
sánh được. Và một con đường thì không phải một bức tường, hoặc người ta
đi theo nó hoặc người ta băng ngang qua nó. Và nhất là, từ rất xa xưa, từ rất
lâu trước khi người ta nghĩ ra cái trò biên giới ngu ngốc, khi mà gia đình bạn
lại sống ở cả hai bên bờ.
Trong đời thực, biên giới không tồn tại. Đó là sự thật mà mọi dòng
sông đều tìm cách khắc sâu vào trí não chúng ta, đặc biệt là con sông
Maroni.
Một thiên đường (gần như) không có muỗi
Cách Cayenne chưa đến hai giờ đi đường, đầm Kaw, với quy mô rất
lớn, là khu bảo tồn thiên nhiên lớn thứ ba của nước Pháp: đầm rộng chín
