ấy, cả một dân cư, trước máy điện thoại hay trong tiệm cà phê, bàn tán về
hối phiếu, về vận đơn, về chiết khấu. Chắc hẳn bạn đọc hiểu được cái khó
chịu người ta cảm thấy trong khi chết, dù là cái chết hiện đại, khi nó đến
như vậy ở một xứ khô cằn.
Có lẽ mấy lời giới thiệu trên đây làm cho bạn đọc có một khái niệm
đầy đủ về thành phố chúng tôi. Vả lại, không nên cường điệu bất cứ cái gì
hết. Cái cần nhấn mạnh, là cái vẻ vô vị của thành phố và của cuộc sống ở
đây. Nhưng hễ đã có thói quen là người ta có thể sống không khó khăn gì.
Khi thành phố chúng tôi khuyến khích người ta tạo lập thói quen, thì có thể
nói mọi cái đều tốt đẹp. Dĩ nhiên, dưới góc độ này, cuộc sống không thật
say mê. Nhưng ít nhất ở đây không có tình trạng lộn xộn. Và nhân dân
chúng tôi, thẳng thắn, thân ái và hoạt bát, luôn luôn được khách du lịch mến
mộ một cách đúng mực. Cái thành phố thiếu cảnh đẹp, thiếu cỏ cây và
không hồn này, cuối cùng hình như trở nên êm ái và khiến người ta yên
tâm. Nhưng phải công bằng mà nói thêm rằng nó được “ghép” vào một
cảnh quan vô song, giữa một cao nguyên trơ trụi, bốn phía là những ngọn
đồi lấp lánh ánh nắng, trước một vũng đường nét tuyệt vời. Chỉ có điều
đáng tiếc là nó được xây dựng, lưng ngoảnh ra vịnh và vì vậy người ta
không thể nhìn thấy biển, mà phải luôn luôn đi tìm kiếm.
Đến đây, bạn đọc dễ dàng chấp nhận rằng không gì có thể làm cho
đồng bào chúng tôi chờ mong những sự kiện ngẫu nhiên xảy tới mùa xuân
năm ấy. Như chúng ta sẽ rõ trong những phần sau, đó là dấu hiệu đầu tiên
của một loạt biến cố nghiêm trọng mà chúng tôi muốn tường thuật ở đây.
Những sự kiện ấy, người này thì cho là hết sức tự nhiên; người khác, trái
lại, cho là không tin được. Nhưng dẫu sao, một ký giả không thể căn cứ vào
những sự trái ngược nhau ấy. Nhiệm vụ của anh ta chỉ là nói: “Cái này đã
xảy tới” khi anh ta biết quả thật cái đó đã xảy tới, biết nó có quan hệ đến
cuộc sống của cả một dân tộc, và bởi lẽ ấy, có hàng nghìn nhân chứng sẽ
đánh giá trong thâm tâm họ những điều anh ta nói ra trung thực đến đâu.
Vả lại, người kể chuyện ở đây, mà bao giờ bạn đọc cũng biết lúc cần
thiết, không thể lợi dụng một tư cách nào trong một công việc thuộc loại
