là khi hắn soạn sửa đến với một cô gái, thì hắn lại khước từ, để khỏi có một
cách ứng xử không hay, sau này có thể làm hại hắn.
“Tóm lại, hắn thành công với dịch hạch. Dịch hạch làm cho hắn từ kẻ
cô đơn và không muốn cô đơn, trở thành một kẻ đồng lõa. Vĩ rõ ràng hắn là
một kẻ đồng lõa và là một kẻ đồng lõa khoái trá. Hắn đồng lõa với mọi thứ
hắn nhìn thấy: những sự mê tín, những nỗi sợ hãi không chính đáng, những
cơn hờn giận của những tâm hồn khủng hoảng; thói tật của những con
người muốn hết sức ít nói tới dịch hạch nhưng lại luôn luôn nói tới; thái độ
hoảng hốt và da mặt tái xanh tái nhợt của họ mỗi lúc hơi có chút đau đầu từ
khi họ biết dịch hạch bắt đầu bằng những cơn đau đầu; cuối cùng là tính
tình dễ bị kích động, nhạy cảm, bấp bênh, sẵn sàng cho những sự lãng quên
là một điều xúc phạm và mất một chiếc khuy quần lót cũng lấy làm phiền
muộn”.
Taru thường đi dạo buổi tối với Côtta. Về sau, anh kể lại trong sổ tay là
họ đã hòa lẫn vào trong đám đông âm thầm những buổi hoàng hôn hay
những đêm tối như thế nào, vai kề vai, ngụp lặn trong một cái khối trắng lẫn
đen, thỉnh thoảng một bóng đèn lại rọi một vài điểm sáng hiếm hoi, và đi
theo dòng người đến những chốn khoái lạc nồng nàn giúp người ta chống
lại cái lạnh lẽo của dịch hạch. Cái mà vài tháng trước đây, Côtta tìm kiếm ở
những nơi công cộng, trong xa hoa và cuộc sống phóng dật, cái mà hắn
luôn luôn mơ ước nhưng không được thỏa mãn, nghĩa là sự hưởng lạc
cuồng nhiệt, cái đó, giờ đây, cả một dân tộc lăn mình vào. Trong lúc giá cả
mọi thứ lên vùn vụt, thì người ta thả sức tiêu phí tiền bạc, và trong lúc số
đông thiếu thốn những cái thiết yếu, thì người ta tha hồ tung tẩy những cái
thừa thãi. Người ta thấy tăng lên mọi hoạt động của cảnh nhàn rỗi mà thực
ra, chỉ là cảnh thất nghiệp. Thỉnh thoảng, từng lúc lâu, Taru và Côtta theo
dõi một cặp trai gái, trước kia thì chăm chút che giấu mối quan hệ của mình
nhưng nay thì sát cạnh bên nhau, ngang nhiên đi qua thành phố, không ngó
ngàng gì đến đám đông xung quanh, với lối lơ đễnh ít nhiều cố hữu và trong
niềm đam mê lớn. Côtta xúc động: “A! những kẻ phóng túng!” hắn thốt lên.
Và hắn nói to, phấn chấn giữa không khí cuồng nhiệt chung, giữa những
