hiệu bán quà Nôen, Giannơ, lúc đó đang trầm trồ trước tủ kính, ngả người
vào anh và nói: “Đẹp quá!” Anh nắm cổ tay cô gái. Và thế là họ quyết định
kết hôn.
Câu chuyện còn lại - theo Grăng - rất đơn giản. Mọi người đều như thế
cả: người ta lấy nhau, còn yêu nhau chút ít và làm việc. Làm việc tới mức
quên cả yêu. Giannơ cũng làm việc vì người ta không giữ lời hứa trước kia
của tay chủ sự với Grăng. Ở đây, cần có chút óc tưởng tượng để hiểu Grăng
muốn nói gì. Vì mệt nhọc, anh ta đâm chán nản, ngày càng ít nói và không
làm cho người vợ trẻ tin rằng cô được yêu. Một người đàn ông phải làm
lụng, cảnh nghèo đói, cánh cửa tương lai bị khép lại dần; cái im ắng buổi tối
quanh bàn ăn, trong bầu không khí như thế thì không còn có chỗ cho đắm
say. Chắc hẳn Giannơ đau khổ. Nhưng nàng vẫn ở lại: có khi người ta đau
khổ mãi mà không hay biết. Năm tháng trôi qua. Về sau nàng ra đi. Dĩ
nhiên, không phải ra đi một mình. “Em đã yêu anh nhiều lắm, nhưng bây
giờ em mệt mỏi… Em không sung sướng gì phải ra đi, nhưng để bắt đầu lại
thì người ta không cần phải sung sướng”. Trên đại thể, nàng đã viết thư cho
anh như vậy.
Đến lượt mình, Giôdep Grăng cũng đau khổ. Nhẽ ra anh có thể bắt đầu
lại, như Riơ nói với anh. Nhưng anh đã mất lòng tin.
Chỉ có điều là anh luôn nghĩ tới nàng. Anh muốn viết thư cho nàng để
thanh minh. “Nhưng khó quá. Tôi đã nghĩ tới điều đó từ lâu. Chừng nào còn
yêu nhau thì chúng tôi hiểu nhau mà không cần nói ra thành lời. Nhưng
không phải bao giờ người ta cũng yêu nhau. Nhẽ ra vào một lúc nào đó, tôi
phải tìm được lời lẽ để giữ nàng lại, nhưng tôi đã không làm được”. Grăng
hỉ mũi vào một chiếc khăn kẻ vuông. Rồi chùi râu mép. Riơ nhìn anh.
- Xin bác sĩ thứ lỗi, anh nói, nhưng biết nói thế nào nhỉ?… Tôi tin ông.
Với ông, tôi có thể nói được. Và thế là tôi xúc động.
Rõ ràng, Grăng không mảy may nghĩ tới dịch hạch.
Buổi tối, Riơ đánh điện cho vợ, báo tin thành phố đã bị đóng cửa, còn
mình thì mạnh khỏe. Ông căn dặn vợ chăm lo chữa bệnh và bày tỏ nỗi lòng
