phòng hành chính của công ty. Lay cho rằng Fastow đã qua mặt ông và ban
giám đốc Enron trong những phi vụ làm ăn không đăng ký đóng thuế để
cuối cùng dẫn tới đóng cửa công ty. Trong khi thừa nhận hành động của
mình là sai, Lay đã giảm thiểu vai trò của mình trong vụ việc. Ông ta đã giữ
lại hình ảnh đạo đức của mình, ít nhất là trong tâm trí của ông ta.
Việc lướt qua những giá trị đạo đức còn biểu hiện trong câu nói sáo
rỗng “Ai cũng làm vậy.” Có phải chúng ta đều ít nhiều gian lận các khoản
thuế? Sự hợp thức hóa này có quyền lực che giấu những lời buộc tội đến
mức nó đã trở thành lý do Ben Johnson đưa ra khi bị cáo buộc sử dụng
steroid và lấy đi của anh chiếc Huy chương vàng Olympic 1988. Sự hợp lý
hóa này bản thân nó cũng đã hướng đến sự thiên vị. Ann đã phát hiện ra
rằng chúng ta càng cố gắng hành xử không đạo đức, chúng ta càng dễ dàng
thấy những hành động không đạo đức là phổ biến – và vì thế chấp nhận
chúng. Giống như là bạn trốn thuế càng nhiều, bạn càng có khuynh hướng
tin rằng những người khác cũng gian lận như vậy.
Nếu bạn không thể cố gắng để đẩy các hành vi đạo đức theo hướng có
lợi cho mình, bạn luôn có thể thay đổi các tiêu chuẩn đạo đức. Trong những
ngành nghề đòi hỏi nhân viên tính lương theo giờ, ví dụ như tư vấn hay
luật, những nhân viên mới có thể sẽ tin tưởng mạnh mẽ rằng họ sẽ không
bao giờ tính tiền những giờ mình không làm. Tuy nhiên, thời gian trôi đi,
một nhân viên có thể sẽ thấy mình thiếu một giờ trong giờ tính lương “tiêu
chuẩn”. Để khỏa lấp sự khoảng trống này, cô ta thêm 15 phút vào mỗi dự
án trong 4 dự án. Cuối cùng thì điều gì là quan trọng? Điều quan trọng là
những gì đã diễn ra về mặt tâm lý. Tiêu chuẩn đạo đức mà cô nhân viên giữ
cho mình đã thay đổi. Ranh giới giữa cái gọi là đạo đức và không đạo đức
đã thay đổi.
Khi một người tự điều chỉnh những tiêu chuẩn đạo đức của mình, sức
mạnh cho những nguyên tắc đạo đức không còn. Có thể sẽ không còn ranh
giới nào mà cô ta không vượt qua. Quá trình này diễn ra từ từ và ngày càng
