trung thực” của Andersen, đặc biệt là những người có liên quan đến Nhóm
Chuyên gia Tiêu chuẩn của công ty (được coi là “đội bảo vệ” được lập ra
để đảm bảo sự trung thực trong kiểm toán) đã bị coi thường và xúc phạm
như công dân hạng hai.
Khi một đối tác cũ của Andersen trong kế
hoạch Rèn luyện đạo đức và trách nhiệm trong kinh doanh tham khảo ý
kiến về vấn đề đạo đức nội bộ, cô nói “cứ như thể tôi vừa xuyên từ thế giới
khác đến thế giới này.”
Trong đầu não của Enron, Arthur Andersen được coi là khách hàng có
quyền lực nhất. CEO Kenneth Lay đã nói rõ về việc các luật lệ ngầm lấn át
các bộ quy tắc ứng xử chính thống, như Alexei Barionuevo đã viết trên tờ
New York Times:
“Các luật lệ về đạo đức mà ông ta đã đặt ra cho En- ron, bao gồm cả
bộ quy tắc ứng xử của công ty, theo một cách nào đó không được áp dụng
cho ông ta, Mr.Lay thừa nhận. Khi bị hỏi về 160.000 đô-la đến từ các nhà
đầu tư cá nhân, Mr. Lay đã gọi những gợi ý không phù hợp này là “sinh ra
từ khó khăn” “Luật lệ” – ông ta nói - “là quan trọng, nhưng chúng ta cũng
không nên trở thành nô lệ của luật lệ.”
Không giống như các định mức và luật lệ công khai, các định mức
ngầm không dễ xác định rõ ràng. Chúng thường ẩn trong những câu chuyện
được nhân viên kể ra, những lời nói bóng gió của họ, cách thức giao tiếp
của họ và những cách tuân thủ luật ngầm. Hãy xem xét trường hợp của Ann
khi cô được bổ nhiệm làm giáo sư tại Đại học Notre Dame. Khi cô đang
dọn đồ vào phòng, rất nhiều sinh viên đề nghị giúp đỡ cô. Cô lịch sự từ
chối họ nhưng những sinh viên này cứ khăng khăng cho đến khi cô buộc
phải chấp nhận. Những sinh viên này không chỉ mở cửa phòng giúp cô,
mang đồ vào cho cô mà còn theo cô ra đến tận xe để xem mình có thể giúp
được gì hơn không. Ann rất cảm kích trước sự tốt bụng này nhưng không
thể không tự hỏi liệu có phải vì cô quá nhỏ bé và trông như đang rất vất vả
với việc chuyển đồ nên khiến họ thương hại hay không.
