Bây giờ tất cả những gì bạn quan tâm là đứa con của mình và điều gì
là tốt nhất cho con bé. Trong phần tiếp theo, chúng tôi sẽ giải thích vì sao
những sai lầm trong dự đoán hành vi lại xảy ra.
Thời điểm quyết định: điều chúng ta muốn định hướng lý trí
Các nhà khoa học xã hội đã tranh cãi khá lâu rằng chúng ta thường trải
qua những xung đột bên trong chính chúng ta. Loại hình xung đột phổ biến
nhất thường diễn ra giữa “điều chúng ta muốn” và “điều chúng ta
nên.”
Điều chúng ta muốn miêu tả khía cạnh tình cảm, xúc động, bốc
đồng và nóng nảy. Ngược lại, điều chúng ta nên thì lý trí, nhận thức, chín
chắn và bình tĩnh. Điều chúng ta nên định hướng cho những mong muốn
đạo đức và niềm tin rằng chúng ta nên hành động theo những giá trị và
nguyên tắc đạo đức của chúng ta. Ngược lại, điều chúng ta muốn phản ánh
hành vi thật sự, thường là được xây dựng nên từ những lợi ích cá nhân và
những suy xét không liên quan nhiều đến khía cạnh đạo đức.
Nghiên cứu của chúng tôi cho rằng điều chúng ta muốn và điều chúng
ta nên – điều nào nổi trội hơn – thay đổi theo thời gian. Điều chúng ta nên
sẽ nổi trội trước và sau khi chúng ta ra quyết định nhưng điều chúng ta
muốn thường chiến thắng ở thời điểm ra quyết định. Vì thế, khi đi đến một
quyết định, chúng ta dự đoán rằng mình sẽ quyết định được điều mà chúng
ta cho rằng mình nên làm. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta nên lên án những kẻ
phỏng vấn có hành vi quấy rối tình dục, vì thế, chúng ta dự đoán là mình sẽ
đứng dậy bỏ về trong cuộc phỏng vấn. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta sẽ đến
nha sĩ, chia sẻ công việc tại công ty và ở nhà, thoát ra khỏi các áp lực đến
từ bạn bè, tập thể dục và ăn các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe. Chúng ta
nghĩ chúng ta sẽ hợp tác trong các song đề xã hội dù là cá nhân phải trả giá
vì những điều tốt đẹp hơn. Tóm lại, chúng ta nghĩ mình sẽ đưa ra các
“quyết định nên làm” hoặc là những quyết định dựa trên các nguyên tắc và
chuẩn mực đạo đức của mình. Nhưng tại thời điểm, khi chúng ta thật sự
đưa ra quyết định, có những điều hoàn toàn khác xảy ra.
