ĐIỆN BIÊN PHỦ - 170 NGÀY ĐÊM BỊ VÂY HÃM - Trang 346

Manke nhún vai, mỉm cười :

- Nếu muốn. Tôi vốn là lính pháo binh. Đã ở Nga ( Manke là lính Đức, đã
tiến đánh Liên Xô năm 1941). Họ hỏi : có muốn bắn pháo 105 không thì lên
Điện Biên Phủ. Thế còn anh ?

Lamarque cười gượng gạo :

- Anh là lính pháo à ? Kỳ cục thât, tôi cũng là lính pháo. Nhưng tôi không
đi đánh Nga. Tôi bị gọi đi làm lính quân dịch. Cách đây một tháng, tôi còn
ở Pháp. Người ta động viên những người tình nguyện đi Đông Dương, thay
chân những quân nhân làm việc tại văn phòng để những người này bổ sung
vào quân số chiến đấu. Tôi chỉ là lính bàn giấy ….

Manke nghiêm trang gật đầu, rồi hỏi vẻ khâm phục :

- Thế nghĩa là, anh là lính mới toang. Chưa nhảy dù, chưa ra trận …
- Anh bảo : thế nào là chiến tranh ?

Manke do dự một lát rồi trả lời :

- Chiến tranh ấy à ? Chưa có ai định nghĩa rõ cả. Khó lắm. Mỗi người giải
thích một cách. Đó là trò đánh xổ số, chơi lô tô, mà tất cả mọi thứ chơi xổ
số kiểu lô tô đều có những chuyện bất công, vô lý, tôi đã biết rõ. Chiến
tranh đặt ra nhiều câu hỏi lắm. Rốt cuộc là : tại sao người này sợ, người
khác không sợ ? Tại sao nó bị thương mà tôi không bị thương ? Tại sao tôi
còn sống trong khi , một trăm …
- Tôi đang tự hỏi, không biết tôi có sợ không ?
- Sợ à ? Được ! Tớ có thể trấn an cho cậu. Nhưng vấn đề thật sự không
phải cái đó. Cậu nên tự hỏi mình sẽ đối phó với cái sợ ấy như thế nào. Và
hãy tự trả lừi, cái sợ chẳng qua cũng chỉ là cuộc sống của mình.