ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 477

tiểu đoàn 1 dù thuộc địa sắp nhảy xuống Điện Biên Phủ, ông phản ứng như
kiểu bị một viên ngói ném vào đầu: "Tôi cũng chẳng buồn nhìn binh sĩ
trong đại đội tôi lên máy bay trong khi tôi ở lại mặt đất với lý do tôi bị vỡ
mắt cá phải bó bột!”.

Ba mươi bốn tuổi, Tơrêhiu bắt đầu binh nghiệp lúc 17 tuổi trong hải quân
nhưng sự thất trận năm 1940 đã hướng anh đi theo kháng chiến. Là thành
viên của mạng lưới "Senbơn” dùng tàu tốc hạm hồi hương về nước Anh,
các phi công đồng minh bị rơi ở Brơtanhơ, anh gia nhập lực lượng Pháp tự
do, thực tập biệt kích và nhảy dù. Làm các nhiệm vụ ở Brơtanhơ và ở
Noócmăngđi, rồi Tổng cục tình báo cuối 1944, đại úy từ tháng 10-1952,
một tháng sau tàu Lơ Pastơ đưa anh đến vịnh Hạ Long. Là người Brơtông
vùng Pluha, Tơrêhiu không chịu ngồi dưới đất với "cái chân gãy" trong lúc
đại đội anh nhảy xuống Điện Biên Phủ "Tôi xin nói rằng nếu được băng bó
chặt chẽ, tôi có thể nhảy xuống mặt đất trong những điều kiện chấp nhận
được. Đại úy Badanh đã đồng ý và trả lại cho tôi đại đội 4 thân yêu của tôi
còn Pugiê sẽ nắm đại đội 3”.

Thứ ba ngày 4-5, Caxtơri báo cho đại úy bác sĩ Lơ Đamany là ông sẽ đến
thăm những người bị thương trong buổi sáng. Hai trạm giải phẫu (29 và 44)
gồm khoảng 20 hầm trú ẩn đầy chật người, chẳng ai dám liều lĩnh hỏi xem
thiếu tướng có định ở lâu trong những địa đạo đã quá đông người này. Đây
là cuộc đi thăm người bị thương lần đầu của Caxtơri. Trung tá Tơranca, phó
tham mưu trưởng, đến trước để tìm hiểu con đường mà người ta định dẫn
thiếu tướng đi qua và báo tin là một cuộc trao huy chương đã được dự định.
Hạ thấp giọng, Tơranca thổ lộ với bác sĩ Grauuyn là sẽ có nhiều sự tượng
trưng trong buổi lễ bởi vì, ông nói thêm, vẻ ngượng ngùng như một kẻ đi
hái trộm táo, "cái túi đựng mề đay lại thả nhầm vào chỗ Việt Minh".

"Sẽ điều chỉnh sau”. Ông nói để yên lòng mọi người.

Caxtơri đến, mặc quần sóc và sơmi cộc tay - người ta nói với ông là nhiệt