ĐIỆN BIÊN PHỦ TỪ GÓC NHÌN CỦA NGƯỜI LÍNH PHÁP - Trang 478

độ tăng lên trong các hầm quân y - đội mũ ca lô đỏ của các kỵ sĩ Spahi (kỵ
binh Bắc Phi do Pháp tổ chức ND) và chân đi giày thấp cổ. Những hào giao
thông hôi thối mà ông đi qua không gây xúc cảm gì cho ông và không tỏ ý
ngần ngại, ông sẵn sàng lội trong bùn, đi qua những khu vực có mùi khó
chịu xông lên. Ông dừng lại ở đầu giường những con người im lặng, mắt
trũng sâu, mà Grauuyn mỉm cười giới thiệu như một người đang quan tâm
đến tinh thần các bệnh nhân của mình. Lơ Đamany để thiếu tướng dừng lại
ở chân giường các sĩ quan bị thương, một số trong đó như Đephơlin và
Rôlanh đã "vào viện" từ nhiều tuần nay. Rôngđô cũng vậy, bị mảnh đạn vào
bụng tưởng là chết nhưng bây giờ tình hình đã khá hơn. Bị bận bịu vì những
ca mổ mà ông làm theo "kiểu dây chuyền", Ginđrây không thể đến. Dưới
ánh sáng mạnh của chùm đèn mổ, ông mải miết rạch, nắn lại, cắt dây chằng,
cưa, để cứu những gì còn lại của sự sống trong những thân thể bị làm hư
hại, biến dạng mà người ta đưa đến cho ông. Mổ cho thương binh có lúc
phải trải qua những giờ chờ đợi trên cáng, dưới mưa gió, trong đáy một
đường hào, phẫu thuật không phải là một chứng chỉ sống lâu. Các con số đã
chứng minh. Trạm giải phẫu cơ động 29 của Grauuyn và trạm giải phẫu cơ
động 44 của Ginđrây bổ sung cho nhau, cả hai đã nhận 636 người bị thương
trong tháng 4; 201 người trong số đó đã được mổ, nhưng 78 đã chết. Có khi
chết trước khi mổ, hoặc do phải chờ đợi quá lâu, hoặc vì vết thương quá
nặng không còn chút hy vọng nào. (Chú thích: Ginđrây và Grauuyn không
phải là ngoại lệ. Tháng 4 người ta ghi nhận ở chỗ bác sĩ Viđan (Trạm giải
phẫu thả dù 6) có 269 người vào, 166 người được mổ và 39 người chết. Ở
chỗ Rêđiô ở Isaben (trạm giải phẫu dù 3) có 265 người vào, 199 được phẫu
thuật và 29 người đã chết. Ngày 29-4, số người bị thương do các tổ chức
quân y đảm nhiệm lên đến 908. Trong tổng số này không có những người bị
thương điều trị ở các bệnh xá tiểu đoàn hoặc trả lại đơn vị họ sau khi chăm
sóc.)

Thiếu tướng lắc đầu trước thiếu úy Lêcuyê, anh chưa lấy lại được thăng
bằng, cũng chưa nói được từ khi một viên đạn cào sọ anh. Bên cạnh trung
úy Birê, bị thương vào đầu gối trong cuộc phản kích vào Huy ghét 1, trung