đôi phần.
Biết con gái say mê tiếng hát anh lái đò, quan Tể tướng cho đòi Trương Chi
đến. Nhưng thảm thay, diện mạo của Trương Chi quá xấu xí, Mỵ Nương
trông thấy chán nản, bịnh tương tư lại khỏi hẳn.
Tưởng rằng đòi đến sẽ được hàn thuyên cùng người ngọc, không ngờ lại
chán chường nỗi tủi nhục, Trương Chi lấy làm đau đớn. Về nhà, hình bóng
yêu kiều của Mỵ Nương ám ảnh mãi. Trương lâm bịnh tương tư, thuốc
thang chạy chữa không khỏi. Cuối cùng Trương chết trong tủi hận sầu đau
vì mối tình tuyệt vọng.
Ba năm cải táng, xương thịt của Trương đều tan rã, chỉ nguyên có quả tim
còn lại đóng thành khối ngọc rất đẹp. Có người đem dâng ngọc quả tim của
Trương cho quan Tể tướng. Thấy ngọc lớn và đẹp, Tể tướng cho tiện thành
chén uống nước trà.
Mỵ Nương lấy chén ngọc rót nước uống. Vừa nâng chén lên thì trong chén
lại hiện ra một chàng lái đò vừa chèo đò vừa hát, giọng văng vẳng não nùng
như phảng phất đâu đây. Nàng nhìn kỹ là hình bóng của Trương Chi đương
hát trên sông vắng.
Cảm mối tình tha thiết của Trương Chi, Mỵ Nương đau đớn, ôm chén ngọc,
khóc nức nở. Nước mắt của nàng rỏ xuống chén ngọc làm chén ngọc vỡ tan
hòa theo nước mắt của nàng.
Sử ta cũng có chép:
Nhà Hậu Lê (1533-1788), vua Tây Sơn là Nguyễn Huệ đem quân sang
đánh Bắc Hà, vua cuối cùng nhà Hậu Lê là Lê Chiêu Thống bỏ chạy sang
Tàu cùng một số quan tòng vong. Chiêu Thống mong cầu viện vua nhà
Thanh đem binh sang giúp mình mong dựng lại cơ đồ.
Nhưng quân nhà Thanh vừa bị vua Quang Trung Nguyễn Huệ đánh bại tại
trận Đống Đa, vua Càng Long nhà Thanh vỡ tan mộng xâm lược nên bằng
lòng chịu hòa với Tây Sơn, do đó sự cầu viện của vua Lê bất thành. Vua
nhà Thanh lại còn bạc đãi, sỉ nhục vua Lê đến điều, bắt các quan lại tòng
vong như Lê Quỳnh, Trịnh Hiến cả thảy 10 người phải đổi áo gióc bím như
