của Quốc hội Mỹ về tình trạng tra tấn những tù nhân Iraq ở Abu
Ghraib, một khoảnh khắc bước ngoặt khác trong những cuộc chiến
tranh xa xôi của nước Mỹ. Những bức ảnh được chụp bằng điện
thoại di động và trôi nổi trên Internet cho thấy các tù nhân trần
truồng bị buộc dây dắt đi rồi đến những tù nhân bị trùm kín đầu hai
tay dang rộng còn chỗ kín thì nối vào điện cực. “Một trong những
viên tướng tại phiên điều trần nói rằng tình hình tại Iraq là những gì
mà nước Mỹ chưa hề phải đối mặt trong suốt 50 năm qua,” Phạm
Xuân Ẩn nói. “Ông ta đang muốn nói đến Việt Nam. Ông ta nói
nhầm về mốc thời gian. Lẽ ra ông ta phải nói là 30 năm.”
Phạm Xuân Ẩn hỏi tôi có nhớ tướng Nguyễn Ngọc Loan, viên
trùm cảnh sát Sài Gòn xuất hiện trong bức ảnh nổi tiếng của Eddie
Adams khi đang bắn một tù binh Việt Cộng ở tầm ngay gần, viên
đạn bay ra sau gáy của người đàn ông. Được chụp trong đợt Tổng
Tấn công Tết Mậu Thân 1968, bức ảnh đoạt giải Puli er này trở
thành một hình ảnh quan trọng khác về sự tàn bạo khủng khiếp của
cuộc chiến. “Thực ra tướng Loan vốn là một người
rất
tử tế,” Phạm
Xuân Ẩn nói. “Cha ông ta cũng
là một người cộng sản
tham gia Việt
Minh
trong cuộc Chiến tranh chống Pháp ở Đông Dương
. Loan bị
bắt đăng lính khi tướng de La re de Tassigny xây dựng các lực
lượng vũ trang của Việt Nam. Để tránh phải phục vụ trong bộ binh,
ông ta tham gia kỳ thi đào tạo thành một phi công Pháp. Con người
ta phải mua thời gian. Họ hy vọng là chiến tranh sẽ kết thúc trước
khi mình phạm tội ác giết hại chính đồng bào mình. Loan được cử
đi đào tạo tại Pháp. Họ biến ông ta trở thành sĩ quan cao cấp nhất
trong không quân Việt Nam.
“Lẽ ra Loan phải ném bom xuống những người cách mạng Việt
Minh. Nhưng vì người Pháp không có hệ thống để ghi lại kết quả,
nên ông ta thả bom vào rừng và đầm lầy. Ông ta bảo đảm là mình
bay đủ thấp để có thể quan sát phía dưới và thấy là không có ai bị
giết.”
