Nhưng sau khi trở thành giám đốc Nha cảnh sát Sài Gòn, “Loan
biến thành một con hổ, đầu tiên là một con hổ nhép rồi trở thành
một con hổ thực sự”, Phạm Xuân
Ẩn nói. “Ông ta trở nên cực kỳ tàn bạo. Một người chỉ huy phải
biết cách làm thế nào chế ngự được phần con trong bản chất của con
người. Nếu anh không kiểm soát được điều này ở cấp dưới của
mình, nếu anh để cho họ tự tung tự tác, thì coi như anh xong rồi. Đó
là những gì đã xảy ra ở Cẩm Nê. Những người lính thủy quân lục
chiến trẻ măng dễ mến này là những người tốt. Họ yêu mến phụ nữ,
họ yêu trẻ con, và rồi bỗng nhiên có người ra lệnh cho họ thiêu rụi
một ngôi làng. Lỗi nên thuộc về kẻ đã ra lệnh cho họ. Điều tương tự
cũng đúng đối với bất kỳ phe nào.
Điều này cũng đúng đối với phe
Cộng sản, vì những hành động tàn ác mà phía chúng tôi đã làm
”.
Nếu Deepe chỉ là một võ sĩ hạng bán trung hăng máu, thì Robert
Shaplen lại là một nhà báo tầm cỡ thế giới, liên tục cho ra đời những
bài báo và cuốn sách về châu Á trong suốt 50 năm. Shaplen là
trưởng đoàn báo chí Mỹ tại Việt Nam, một người đàn ông to lớn, thô
ráp, giọng ồm ồm, chuyên hút xì gà, giữ cương vị phóng viên
thường trú tại vùng Viễn Đông của tờ The New Yorker. Ông sống
trong một căn phòng khách sạn trông ra vịnh Hồng Kông, trừ
những khi ở Sài Gòn, nơi ông sống trong phòng 47 tại khách sạn
Continental Palace. Shaplen viết bốn bài báo cho tờ The New
Yorker mỗi năm, những bài đánh giá dài, chi tiết, và đầy thâm
thúy về chính phủ và chính sách quân sự, với thông tin từ những
nguồn ở cấp cao nhất. “Ông ấy là một trong những nhà báo con
cưng của chúng tôi,” cựu sĩ quan CIA Frank Snepp nói. “Chúng tôi
có lệnh từ cấp cao nhất cho phép ông ta tiếp cận một cách không thể
tin nổi với đại sứ quán và tình báo cấp cao.”
Cựu trưởng đại diện của Newsweek Kevin Buckley, người cũng
sống và làm việc tại Continental, kể về việc Shaplen, người chiếm
dụng căn phòng trung tâm đối diện với cửa chính của khách sạn,
chiều nào cũng mở cửa phòng mình tổ chức tiệc cocktail thu hút
