cả một phi đội máy bay chiến đấu. Các phi cơ Mỹ lượn vù vù phía
trên những đoàn biểu tình. Mặc dù cuộc chiến tranh Đông Dương
lần thứ nhất còn kéo dài bốn năm nữa, nhưng Mỹ đã chuẩn bị tư thế
sẵn sàng thế chân Pháp tại Việt Nam.
“Dường như tất cả Sài Gòn đều tham gia cuộc biểu tình của các
học sinh sinh viên, khi đám tang bắt đầu đi từ trường trung học
Pétrus Ký tới bệnh viện Chợ Rẫy, để lấy thi hài của Trần Văn Ơn
đưa ra nghĩa trang,” Phạm Xuân Ẩn nói. “Đoàn người tham gia
cuộc biểu tình thứ hai trong tháng Ba thậm chí còn hùng hậu hơn.
Tất cả các thành phần xã hội đều tham gia, công nhân, viên chức,
tiểu thương; mọi người đều đổ ra đường.
“Chúng tôi biểu tình phản đối thỏa thuận ký giữa Pháp và Mỹ
năm 1950. Người Mỹ sẽ chi tiền cho quân đội viễn chinh Pháp với
hai điều kiện. Người Pháp phải thành lập một lực lượng vũ trang
của người Việt Nam. Phải có một quân đội Việt Nam thực sự, chứ
không chỉ là những binh sĩ người Việt chiến đấu dưới sự chỉ huy của
người Pháp. Người Pháp cũng phải thành lập một chính phủ Việt
Nam thực sự. Không phải kiểu bù nhìn họ vẫn giật dây trước kia,
mà là một chính phủ thực sự, với một số quyền lực tự trị của riêng
mình.
“Chính sách của Mỹ về quyền tự quyết, với nội dung là mỗi quốc
gia có chủ quyền nên có chính phủ dân chủ của riêng mình, thực ra
là một chính sách kiểu Chúa cứu thế mà nước Mỹ muốn áp đặt với
phần còn lại của thế giới. Đó là lý do tại sao người Mỹ cố tạo ra một
quốc gia là Nam Việt Nam, được tập hợp từ những vùng thuộc địa
cũ là Nam Kỳ và Trung Kỳ.” Người Mỹ, theo Phạm Xuân Ẩn, thích
thống trị thế giới thông qua những chính phủ khách hàng độc lập về
danh nghĩa nhưng hành động theo ý muốn của Washington. Người
Pháp coi hệ thống này là cồng kềnh và lằng nhằng, nếu không muốn
nói là nguy hiểm, vì những con rối người Việt Nam thường có xu
hướng cắt dây và tự nhảy theo ý mình.
