khác; nếu không giúp được thì ít nhất chúng ta cũng không làm hại họ. Tâm từ bi
càng mãnh liệt, chúng ta càng hiến dâng cuộc đời nhiều hơn cho việc làm lợi ích
chúng sinh. Và rồi tất cả chúng sinh sẽ nhận được sự bình yên và hạnh phúc từ
chúng ta, trực tiếp hoặc gián tiếp. Các chúng sinh khác có nhận được lợi lạc từ
chúng ta hay không là tùy thuộc việc ta có thực hành tâm từ bi hay không. Mỗi
một chúng ta có trách nhiệm đối với hạnh phúc và sự bình yên của từng chúng
sinh hữu tình là như thế đó. Hạnh phúc của tất cả chúng sinh tùy thuộc vào tâm
của riêng ta, tùy thuộc việc ta có phát triển tâm bi mẫn hay không.
Nếu ta không sinh khởi tâm từ bi, nếu ta sống với tư tưởng chỉ biết quan tâm bản
thân, thì sự tham lam, sân hận, ganh tị và các vọng tưởng khác nữa sẽ nổi lên
nhanh chóng và quyết liệt. Các tư tưởng bất thiện này sẽ khiến chúng ta gây hại
các chúng sinh khác, trực tiếp hay gián tiếp, đời này nối tiếp đời khác. Thiếu
vắng tâm từ bi sẽ mang đến rất nhiều bất hạnh, rất nhiều vấn đề bất ổn cho cuộc
sống của ta và của cả những chúng sinh khác.
Bạn chỉ là một con người
Chẳng có gì đáng nói nếu có ai đó tỏ vẻ thông cảm, thương xót bạn. Thậm chí,
nếu có ai đó không thích bạn, hoặc hơn thế nữa, chưởi mắng hay làm tổn thương
bạn thì cũng chẳng có gì đáng phải buồn phiền, vì bạn chỉ là một người. Sự việc
chẳng có gì đáng phải hoảng sợ, vì chỉ có một chúng sinh liên quan và chúng
sinh đó chỉ là riêng bạn. Nếu bạn phải sinh vào địa ngục thì cũng chẳng có gì
đáng tuyệt vọng, vì bạn chỉ là một chúng sinh. Và nếu bạn đạt giác ngộ thì cũng
chẳng có gì quá phấn khởi, vì bạn cũng chỉ là một người.
Tuy nhiên, nếu một chúng sinh hữu tình như bạn không thực hành tâm từ bi, thì
có nguy cơ là bạn có thể gây hại cho tất cả chúng sinh khác, trực tiếp hoặc gián
tiếp, đời này sang đời khác. Như tôi đã nêu ra, ngay cả trong một đời này bạn
cũng có khả năng gây hại đến hàng triệu người. Vì lý do này, việc phát khởi tâm
từ bi phải là ưu tiên hàng đầu. Đó phải là việc đầu tiên mà bạn nghĩ tới và cố
