ngày của chúng ta, nó phá vỡ khái niệm cứng ngắt, cố chấp cho rằng mọi sự tự
chúng hiện hữu. Khái niệm huyễn ảo này, vốn trái ngược với thực tại, chính là
căn bệnh căn bản nhất. Chúng ta tiếp xúc với thực tại thông qua sự hiểu biết rằng
mọi sự đều xuất phát từ tâm.
Chết cũng chỉ là một tên gọi
Ngay cả cái chết cũng xuất phát từ tâm chúng ta. Chết là một khái niệm, một sự
việc xuất phát từ tâm, vì thế chính tâm chúng ta tạo ra cái chết. Không hề có cái
chết thực sự, không có cái chết tự nó hiện hữu như nó hiện ra trong tâm huyễn ảo
của chúng ta. Cái chết thực sự, vốn làm cho chúng ta khiếp sợ, không hề hiện
hữu; nó hoàn toàn chỉ là một ảo tưởng.
Như tôi đã giải thích, bản thân cái chết không phải là vấn đề; chính khái niệm
của chúng ta về cái chết mới là vấn đề. Chúng ta có ý tưởng cho rằng cái chết là
một cái gì đó tự nó hiện hữu và chính cái khái niệm huyễn ảo này làm ta sợ chết,
ngăn không cho ta loại bỏ sự quyến luyến bám chặt cuộc đời này: bám chặt thân
này, gia đình này, các vật sở hữu này của chúng ta. Cái chết trở nên kinh khủng
vì chúng ta thấy các đối tượng chung quanh là thường hằng, một cách thấy
không hề hiện hữu, và rồi chúng ta cảm thấy luyến bám, hay sân hận, và các xúc
cảm bất thiện khác liên quan đến các đối tượng này.
Trong khi sự sống được định nghĩa là sự kết hợp của tâm và thân thì cái chết
được định nghĩa là sự tách rời của tâm ra khỏi thân dưới sự chi phối của nghiệp
và vọng tưởng. Nói cách khác, cái gọi là “chết” được tạo ra bởi tâm. “Chết” chỉ
là một tên gọi hoàn toàn được gán đặt bởi tâm của chúng ta lên cái thực thể của
nó - tức là cái tâm thức đang rời bỏ thân. Đây là tất cả những gì gọi là cái chết.
Do vậy, không có cái chết tự nó hiện hữu. Không có cái chết thực sự trong ý
nghĩa là một hiện tượng tự nó hiện hữu. Nó là một ảo tưởng.
