ĐIỆU VALSE GIÃ TỪ - Trang 67

tương tự?
- Về lý thuyết mà nói – Jakub nói thật chậm chạp – về lý thuyết mà
nói, ông ấy có thể làm giống như những gì người ta đã làm với ông ấy. Ở
đời này không có ai không có khả năng, mà cũng không băn khoăn gì lắm,
đẩy người khác đến chỗ chết. Nhưng dù sao bản thân chú chưa bao giờ gặp
người như thế. Nếu, từ cách nhìn đó, con người một hôm thay đổi, họ sẽ
mất đi nhân tính cơ bản của mình. Họ không còn là người nữa mà đã là một
loài khác rồi.
- Cháu thấy các ông thật đáng ngưỡng mộ! – Olga kêu lên, dùng ngôi
thứ hai số nhiều của hàng nghìn Jakub – Các ông biến tất cả con người
thành sát nhân và đùng một cái, những vụ chém giết đó không còn là tội ác
nữa, chỉ còn mang tính chất không thể tránh khỏi của loài người.
- Phần lớn con người tiến hoá trong một môi trường diễm tình giữa gia
đình và công việc của mình – Jakub nói – Họ sống ở một lãnh thổ hiền hoà
nằm ngoài cái xấu và cái tốt. Họ bị chấn động thực lòng trước cảnh một
người khác giết người. Nhưng cùng lúc đó chỉ cần bước ra ngoài lãnh thổ
êm đềm đó là họ trở thành những tên sát nhân mà không biết tại sao. Có
những thử thách và cám dỗ mà loài người chỉ chịu khuất phục trong những
khoảng cách xa xôi của lịch sử. Và không ai cưỡng lại được hết. Nhưng nói
về chuyện này là hoàn toàn vô ích. Điều quan trọng với cháu không phải ở
chỗ bố cháu về mặt lý thuyết mà nói có thể làm, bởi vì dù sao cũng chỉ có
một phương tiện để chứng minh điều đó. Điều duy nhất mà cháu nên quan
tâm là ông ấy đã làm hay không làm. Theo nghĩa đó, ông ấy có một lương
tâm trong sạch.
- Chú có tuyệt đối chắc chắn về điều đó không?
- Tuyệt đối. Không ai biết ông ấy rõ hơn chú.
- Cháu thực sự vui vì nghe chính chú nói điều đó, - Olga nói – bởi vì
câu hỏi cháu đặt ra không phải là tình cờ đâu. Cháu nhận được những bức
thư nặc danh từ cách đây lâu rồi. Người ta viết là cháu đã nhầm khi đóng
vai con gái của người tuẫn đạo, vì bố cháu, trước khi bị xử tử, đã nhốt vào
tù những người vô tội với những lỗi lầm duy nhất là có quan niệm về thế
giới khác với ông ấy.