ĐỊNH HƯỚNG VĂN HỌC - Trang 85

hướng thì cũng còn giống Hồ Thích ở chỗ nhấn mạnh về khoa danh lý và
phương pháp phân tích, nên đã đẩy óc danh lý đến độ lấy nó làm tiêu
chuẩn. Và chấp nhận sự giải nghĩa thượng tầng văn hóa theo quan điểm
kinh tế, nghĩa là họ Phùng dần dà bước hẳn vào quan điểm duy vật tức là
đặt ý hệ lên trên con người. Thế là với họ Phùng giới tân học đã đi hết
đường vong bản. Và thế giá họ Phùng đẩy mạnh thêm đà bật rễ của giới trí
thức Viễn Đông, đến nỗi cho tới nay chúng ta không thể tìm ra được quyển
sách nào do giới tân học viết ra mà thoát khỏi ảnh hưởng của hai họ Hồ và
Phùng. Phía Mácxít thì khỏi nói. Điều đáng lưu ý là phía tự do, có người
chống cộng đàng hoàng mà vẫn sử dụng những phạm trù duy vật cách ngon
lành, cũng “giai cấp sĩ phu”, cũng những kiểu tâng bốc “giai cấp dân
chúng”, cũng những lối đề cao định chế cách tuyệt đối y như là hễ đổi định
chế là xã hội sẽ tiến bộ!
Ta nhận ra ngay đó lời của những kẻ thiếu kinh nghiệm nên đặt trọn vẹn
quan trọng vào chế độ, y như hễ ban hành chế độ dân chủ là liền có dân
chủ. Tâng bốc dân hầu hết chỉ là lối nịnh dân, để trấn an lương tâm hầu
đảm bảo cho địa vị ưu đãi của mình. Mải nói đến dân vì đã đứng xa dân. Sĩ
phu xưa ít nói tới dân vì đã không tách rời khỏi dân. Những người sính nòi
“giai cấp sĩ phu” là biểu lộ một lối học mót. Chẳng hạn viết rằng từ năm
1945 nông dân Việt Nam đã đứng lên chống đối thực dân Pháp… là nói
liều. Nhưng tại sao có những người thông minh lại viết những câu như trên.
Thưa vì câu ấy có dáng dấp đúng, nghĩa là 90% dân Việt Nam là nông dân,
nhưng hỏi ngoài cán bộ cao cấp cộng sản, có ai đứng lên chống Pháp vì
mình là nông dân hay thị dân, vì là giai cấp thợ thuyền hay giai cấp địa chủ
đâu? Đó chỉ là những phạm trù của Tây Âu được người cộng sản đưa gán
bừa vào thực tại Việt Nam, chứ thực sự có như thế đâu.
Đó là điều hiển nhiên, thế mà nhiều người trong giới tân học không nhìn ra,
cứ người này góp nhặt người kia để vô tình bị lùa hết vào tròng của Cộng
sản duy vật. Cho nên trước đà tiến vũ bão của ý hệ cộng sản, giới trí thức tự
do không đưa ra được một chủ đạo, một đường hướng nào khả dĩ thiết lập
nên một mặt trận văn hóa thống nhất. Tất cả công trình viết lắt đều xuýt
xoát là bôi nhọ nền văn hóa cổ truyền, và trình bày các học thuyết của Tây