toàn cầu đã tăng từ mức 2% vào năm 1980 lên 18% vào năm 2016, và có thể
đạt 30% vào năm 2040.
Quá trình phát triển kinh tế của Trung Quốc đã biến đất nước này trở
thành một cường quốc đáng gớm về chính trị lẫn quân sự. Trong suốt thời kỳ
Chiến tranh Lạnh, trong khi nước Mỹ phản ứng vụng về trước sự khiêu
khích của Liên Xô, một lời nhắc nhở như thế này đã xuất hiện bên trong Lầu
Năm Góc: “Nếu một ngày nào đó phải đối mặt với một đối thủ thật sự,
chúng ta sẽ gặp rắc rối cực kỳ lớn.” Và Trung Quốc chính là một đối thủ
đáng gờm đầy tiềm năng.
Khả năng Mỹ và Trung Quốc xảy ra chiến tranh với nhau là một viễn
cảnh khó xảy ra chừng nào người ta còn coi đây là một quyết định thiếu
sáng suốt. Tuy nhiên, Thế chiến I xảy ra cách đây hơn 100 năm là lời nhắc
nhở rằng con người có thể trở nên điên rồ đến mức nào. Khi nhấn mạnh
chiến tranh là điều “không thể hiểu nổi”, ấy là chúng ta đang tuyên bố về
những chuyện phi lý có thể xảy ra trên đời hay chỉ tuyên bố về những gì
nằm ngoài nhận thức hạn hẹp của mình?
Như chúng ta có thể nhận thấy, câu hỏi mang tính quyết định đối với trật
tự toàn cầu là liệu Trung Quốc và Mỹ có thể thoát khỏi Bẫy Thucydides hay
không. Hầu hết mọi cuộc đối đầu có đặc trưng tương tự đều kết thúc một
cách không thể tồi tệ hơn. Trong suốt 500 năm vừa qua, đã xuất hiện 16
trường hợp trong đó một cường quốc đang trỗi dậy đã đe dọa lật đổ cường
quốc đang thống trị. Trong 12 trường hợp, kết quả cuối cùng là chiến tranh.
Trong bốn trường hợp còn lại, chiến tranh chỉ được ngăn chặn khi cả kẻ
thách thức lẫn người bị thách thức đã phải tiến hành hàng loạt những thay
đổi to lớn và đau đớn về cả thái độ lẫn hành động.
Mỹ và Trung Quốc có thể tránh chiến tranh với nhau bằng cách tương tự,
nhưng khi và chỉ khi cả hai quốc gia có thể tự nhận thức hai sự thật khó
khăn. Thứ nhất, theo xu hướng hiện tại, chiến tranh giữa Mỹ và Trung Quốc
trong những thập niên tới không những có khả năng xảy ra, mà còn có khả
năng xảy ra với một quy mô lớn hơn so với những gì chúng ta có thể tưởng
