một đối thủ mà các giá trị của đối thủ đó hoàn toàn khác biệt. Hillary
Clinton đã nói thay đa số người Mỹ: “Tôi không muốn cháu của mình phải
sống trong một thế giới bị người Trung Quốc thống trị.” Để hiểu làm thế nào
mà những khác biệt to lớn về xu hướng văn hóa lại có thể dẫn tới xung đột,
chúng ta cần phải hiểu kỹ hơn làm thế nào mà Mỹ và Trung Quốc lại khác
biệt như vậy trong các quan điểm về bản chất và mục đích của chính phủ.
Mỹ và Trung Quốc
Nước Mỹ là ai? Vị thế nào trên thế giới này xứng đáng với chúng ta? Thứ
gì đã tạo nên trật tự - cả bên trong xã hội của chúng ta và trong mối quan hệ
với các quốc gia khác? Đưa ra câu trả lời ngắn gọn cho những câu hỏi mang
tầm vóc như vậy chẳng khác nào vẽ một bức tranh biếm họa, nhưng chúng
lại nhấn mạnh những khác biệt căn bản giữa Mỹ và Trung Quốc. Hoàn toàn
phụ thuộc vào những áp lực về mặt cấu trúc của Bẫy Thucydides, những
khác biệt này - và trong một số trường hợp là sự đối nghịch - khiến cho quan
hệ Mỹ - Trung rất khó kiểm soát.
Mặc dù có nhiều khác biệt, Mỹ và Trung Quốc giống nhau trong ít nhất
một khía cạnh: hội chứng tự cho mình là ưu việt, được đẩy lên một cách cực
đoan. Cả hai đều cho rằng bản thân mình là ngoại lệ - không có ai bằng vai
phải lứa theo đúng nghĩa đen. Trong khi câu nói “Tôi là vĩ đại nhất” của
Muhammad Ali thể hiện đúng nhất sự vênh váo của người Mỹ, khái niệm
của Trung Quốc cho rằng nước này đóng vai trò là cầu nối duy nhất giữa con
người và thiên đường thậm chí còn ít khiêm tốn hơn. Sự va chạm giữa hai vị
trí số một này đòi hỏi phải tiến hành nhiều điều chỉnh khó khăn. Liệu người
Trung Quốc có gặp khó khăn khi phải chấp nhận rằng trong vũ trụ này tồn
tại hai “mặt trời”, hay với nước Mỹ khi phải chấp nhận rằng bản thân phải
sống chung với một siêu cường có thể còn hùng mạnh hơn mình thì sao? Lý
Quang Diệu nghi ngờ khả năng thích ứng của người Mỹ trước thực tế mới:
“Việc nước Mỹ có thể bị thay thế, không phải trên toàn thế giới mà chỉ ở
Tây Thái Bình Dương bởi một dân tộc châu Á vốn từ lâu đã bị coi thường và
ghét bỏ với những tính từ mang tính khinh miệt như suy đồi, yếu đuối, hủ
